Budownictwo regionalne w widłach Warty i Neru

W pracy przedstawiono wyniki rozpoznania stanu zachowania i specyfiki budownictwa regionalnego, występującego w obrębie międzyrzecza Warty i Neru. Na tym terenie od końca XIX wieku, przez kilkadziesiąt lat, konstrukcje murowe budynków mieszkalnych i inwentarskich bazowały na węglanowo-krzemionkowym kamieniu budowlanym, eksploatowanym w kamieniołomach we wsi Rożniatów koło Dąbia nad Nerem. Duża popularność tego lokalnego surowca budowlanego, wynikająca przede wszystkim z łatwości jego pozyskiwania i dalszej obróbki, spowodowała, że opisywany obszar uzyskał wyraźną odrębność architektoniczną, unikalną w skali nizinnej części Polski. Ślady tej odrębności są nadal wyraźnie czytelne w krajobrazie, zwłaszcza wiejskim, aczkolwiek z roku na rok liczba tych charakterystycznych budowli zmniejsza się w wyniku przebudowy, dewastacji lub prac rozbiórkowych.

The paper presents results of research on traditional farm buildings in the region between the rivers Warta and Ner. The buildings were constructed in bricks technology with the use of local of limestone silica building stone. The used material and a significant number of objects (more than 1800 is inventoried ) causes that the described area is still characterized by a distinct architectural and structural separateness. Further research should primarily result in detailed register of the buildings with the regional specificity, determining their technical condition, selection of objects to be under conservation, development of guidelines for repairs and protect against further degradation. Finally, promotion of the architectural distinctiveness of the region should be scheduled.