Secular forest exploitation and its landscape consequences. Evolution of forest landscapes on Polish territories

Location in this climatic-vegetation zone determined the natural landscape of Poland as originally closed. During the last millennium, human activity brought about very significant changes in the landscapes, with limitation of the surfaces covered by forests. This process was not unidirectional, encompassing changes in the ranges and distribution of complexes, their surfaces and degrees of fragmentation, specie and age composition of tree stands. The manners and the intensity of using forest resources changed over the centuries. Likewise, changes took place concerning the objectives and methods of protecting the selected complexes. The purpose of the study here presented is to recreate the course of this process on Polish lands. The analysis is based on the forests growing within the catchment areas of Vistula and Niemen, Comparison of the ways, in which forests were used centuries ago and are used nowadays, indicates a decrease in ecosystem services. The effect consists in the regeneration of plant ecosystems and forest habitats.

---

Położenie w strefie klimatyczno-roślinnej lasów liściastych i mieszanych zdeterminowało naturalne krajobrazy Polski jako leśne. W ciągu ostatniego tysiąclecia pod wpływem działalności człowieka następowały bardzo istotne zmiany krajobrazów, głównie ograniczanie powierzchni pokrytej lasem. Proces obejmował zmiany rozmieszczenia kompleksów, ich powierzchni i stopnia fragmentacji, składu gatunkowego i wiekowego drzewostanów. W ciągu wieków różny był sposób i intensywność wykorzystywania zasobów leśnych. Zmieniał się również cel i sposób ochrony wybranych kompleksów, gatunków roślin i zwierząt. Odtworzenie tego procesu na ziemiach polskich jest celem niniejszego opracowania. Podstawą analizy są lasy porastające dorzecze Wisły i Niemna, w których autorka prowadziła badania w czasie ostatnich 30 lat. Są to wielkie kompleksy leśne: Puszcza Augustowska, Knyszyńska, Białowieska, Piska, Kurpiowska, Kampinoska, Kozienicka, Świętokrzyska i Karpacka. Horyzontem czasowym jest ostatnie 1000 lat.