Architektura podhalańska w kontekście architektury pasywnej

Artykuł opisuje wpływ czynników klimatycznych i kulturowych na kształt i formę architektoniczną budynków mieszkalnych powstałych na obszarze Podhala w XVIII i XIX wieku. Górskie tereny stawiają bardzo wysokie wymagania dla powstającej i rozwijającej się architektury. Treść artykułu przybliży powstały w wyniku wieloletniej ewolucji model domów podhalańskich. Typ chaty podhalańskiej stał się niemal „prefabrykatem", miał zwartą bryłę, starannie dobrane proporcje, bezbłędną funkcjonalnie i logicznie formę oraz dobrą gospodarkę cieplną. Dzięki swojej konstrukcji, obiekt mógł być także w znacznym stopniu rozbudowywany i zmieniany. Gruntowna analiza budynków mieszkalnych z obszarów Podhala pozwoli stwierdzić - czy w domu podhalańskim istniały rozwiązania architektury pasywnej i energooszczędnej?

---

The article describes the influence of climatic and cultural factors on architectural form of residential buildings built in XVIII and XIX century on Podhale area. Mountain ranges give very strict requirements for the emerging and evolving architecture. The text refers to a model of podhalanski houses, that came into being within years of evolution. Type of podhalanski house has become a "pre-fabricated product" with perfectly functional and rational form, condensed shape, carefully designated proportions and lucrative heating system. Due to its construction, it could have been readapted and transformed. The thoroughgoing study of these houses can help to find out - were there any passive or energy-efficient solutions in podhalanski houses?