Wybrane problemy łożyskowania starych mostów kolejowych położonych na terenach górniczych

W artykule omówione zostały problemy łożyskowania starych mostów kolejowych położonych na terenach górniczych. Artykuł dotyczy obiektów mostowych o schemacie statycznym belki swobodnie podpartej, a więc powszechnie stosowanych, popularnych rozwiązań konstrukcyjnych. Dokonano przeglądu warunków technicznych i informacji literaturowych dotyczących łożyskowania kolejowych obiektów mostowych zlokalizowanych na terenach górniczych. Wskazano na typowe uszkodzenia i zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu kolejowego (np. zerwanie łożyska stałego, zablokowanie łożyska, ścięcie głowicy filara) wywołane górniczymi deformacjami terenu. Podano przykłady działań naprawczych i działań związanych z profilaktyką górniczą. Opisano typy łożysk stosowane w starych mostach kolejowych oraz stwarzające problemy elementy konstrukcyjne związane z łożyskowaniem, takie jak ławy podłożyskowe, oczepy filarów. Zwrócono uwagę na istotny wpływ łożysk na odporność statyczną i dynamiczną kolejowych obiektów mostowych na wpływy górnicze. Podano przykład innowacyjnych łożysk wahadłowych, które umożliwiają odciążenie łożyska stałego lub wręcz rezygnację z łożyska stałego (tzw. pływające przęsło), co w istotny sposób odciąża stare (słabe, kruche) filary od sił poziomych związanych m.in. z wstrząsami górniczymi. Takie łożyska posiadają dobre właściwości tłumiące drgania. Wskazano, kiedy i jak monitorować pracę łożysk oraz zwrócono uwagę na konieczność powiązania (integracji) systemów SHM z systemami sterowania ruchem kolejowym.

---

The article discusses the problems of bearing of old railway bridges located in mining areas. This article deals with bridges with a static pattern of freely supported beams, being commonly used, popular construction solutions. The technical conditions and literature information concerning the bearing of railway bridges located in mining areas have been reviewed. The attention has been brought typical damage and safety hazards to rail traffic (e.g. fixed bearing breakdown, bearing's lock, pillar head's cut) caused by surface deformations due to mining. Examples of corrective actions and mining prevention activities were provided. The types of bearings used in old railway bridges and construction elements related to bearing that cause problems have been described, such as bearing pedestals, pillars' caps. Attention was paid to the significant influence of bearings on the static and dynamic resistance of railway bridges to mining operations impact. An example of innovative spherical bearings has been provided, which enables to relieve the fixed bearing or even resignation of the fixed bearing (so called floating span), which significantly relieves the old (weak, brittle) pillars from the horizontal forces connected, among others, with mining quakes. Such bearings have good vibrations damping properties. It has been pointed out when and how to monitor the operation of the bearings and the attention has been paid to the necessity of linking (integrating) SHM systems with rail traffic control systems.