Tytuł pozycji:
„Niegrzeczne” naczynia. O postrzeganiu obsceniczności w prekolumbijskiej kulturze Majów
Kultura Majów pozostawiła po sobie liczne przekazy ikonograficzne w postaci scen figuratywnych najczęściej znajdujących się na naczyniach ceramicznych, które mogą posłużyć do rekonstrukcji zjawisk starożytnego życia społecznego. Jednym z fenomenów zwykle wzbudzających wyjątkowe zainteresowanie zarówno naukowców, jak i szerokiej publiczności są niektóre praktyki kulturowe Majów, odbierane jako przekraczające normy kulturowe współczesności. W artykule zostaną omówione dwa przykłady takich zjawisk. Pierwszym będą sceny figuralne prezentujące libacyjne praktyki doodbytniczej konsumpcji alkoholu oraz zwróconej treści żołądkowej. Drugim – scena humorystyczna zawierająca seksualizmy i wulgaryzmy w inskrypcji na naczyniu ceramicznym. Należy zwrócić uwagę, że szczególne traktowanie majańskich praktyk libacyjnych przez dzisiejszych odbiorców wynika z rektofobicznych i emetofobicznych awersji znanych w zachodniej kulturze, oraz na to, że nie wszystkie aspekty rdzennej amerindiańskiej seksualności i obsceniczności są przez nas dobrze rozumiane, chociaż zdaniem części badaczy Majowie znali i lubili „niegrzeczne” żarty.
The Maya culture left behind numerous examples of iconographic sources in the forms of figural representations and textual inscriptions on ceramic artifacts. Among those which strike most interest, both for the scientific community and the general public, are the ones which are perceived to be transgressing contemporary cultural norms. This article is going to discuss two such phenomena: the fi gural representations of the ritual applications of enemas consisting of alcohol and vomit, and the vulgar and sexually implicit inscriptions on ceramics. It has to be noted, however, that this special treatment of Maya libation rituals stems from the rectophobic and emetophobic attitudes of the Western culture. Furthermore, not all aspects of indigenous Native American sexuality and obscenity are thoroughly understood, though some researchers claim that the Maya knew and enjoyed dirty humor.
Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).
