Multivariate statistical assessment of the pollution sources along the stream of Kamchia River, Bulgaria

Sixteen sampling sites along the stream of Kamchia River were considered as environmental objects in the multivariate statistical study aimed to identify and apportion patterns of sampling sites, latent factors responsible for the data structure and their relation to the emitter industrial and anthropogenic sources in the vicinity of the sampling sites. As variable 11 surface water parameters were used monitored for a long time period (up to 10 years). Four main site patterns were revealed by cluster analysis (urban, rural, near-to dam and estuary) and for each site latent factor were identified and apportioned (among them "metallurgical", "food production", "winery", domestic wastes", "natural"). The relative contribution of each identified polluting source to the formation of the total concentration of each chemical specie or physicochemical parameter was determined and compared with the real emitters in the region of interest.

---

Z szesnastu miejsc wzdłuż nurtu rzeki Kamchia pobierano próbki środowiskowe do wielowymiarowych badań statystycznych, których celem było identyfikowanie i określenie charakteru (wzorców) punktów badawczych, czyli ukrytych zmiennych odpowiedzialnych za strukturę danych oraz ich zależność od emitorów przemysłowych i antropogennych w pobliżu miejsc pobierania próbek. W badanych próbkach wody monitorowano 11 parametrów (przez 11 lat). Za pomocą analizy klastrów znaleziono cztery główne wzorce (miejski, wiejski, w pobliżu tam, ujście rzeki) i dla każdego z nich zidentyfikowano i przydzielono źródło zanieczyszczeń (m.in. "metalurgiczne", "z produkcji żywności", "winiarstwo", "odpady", "przyrodnicze"). Określono udział każdego zidentyfikowanego źródła zanieczyszczenia w całkowitym stężeniu badanych związków chemicznych lub wartości parametru fizykochemicznego, a uzyskane wyniki porównano z rzeczywistymi parametrami emitorów w tym regionie.