Agresja pomiędzy rodzeństwem – ciemna strona socjalizacji w rodzinie?

Agresja pomiędzy rodzeństwem to jedna z najbardziej rozpowszechnionych i najczęściej bagatelizowanych form agresji w rodzinie. Jest traktowana jako zjawisko naturalne i nieszkodliwe. Tymczasem, jak pokazują badania, pozostawia trwały ślad w psychice dziecka i wpływa na jego funkcjonowanie w dorosłym życiu. Cel: W badaniu poszukiwano związków pomiędzy spostrzeganą jakością środowiska rodzinnego, doświadczaniem agresji w rodzinie i w rodzeństwie oraz poziomem agresji w dorosłości. Metoda: Przebadano 201 osób, 167 kobiet i 34 mężczyzn, w wieku 19–36 lat. Do pomiaru badanych zmiennych wykorzystano autorską ankietę zawierającą pytania dotyczące: agresji i przemocy między rodzicami, agresji rodziców wobec dzieci, dyscyplinowania w procesie oddziaływania wychowawczego, Skalę Oceny Rodziny (FACES-IV) Dawida H. Olsona w adaptacji Margasińskiego (2009, 2015) oraz Kwestionariusz Agresji Bussa i Perry’ego (1992) w adaptacji Aranowskiej, Rytel, Szmar, (2005). Wyniki: Wykazano istnienie związków pomiędzy doświadczaniem przemocy w rodzinie i oceną jej funkcjonalności na czterech wymiarach: spójności, elastyczności, komunikacji i zadowolenia. Przeprowadzone analizy pokazały także, że rozwijaniu agresji sprzyja modelowanie agresji, czyli obserwowanie przemocy pomiędzy rodzicami oraz doświadczanie przemoc ze strony rodziców, a w szczególności ojca. Nieoczekiwanie skorelowane istotnie ze wszystkimi wymiarami oceny rodziny okazały się kary – związane dodatnio z każdym z analizowanych przejawów agresji. Ujawniono także, że o ile określone rodzaje kar wiążą się z konkretnymi przejawami agresji u dzieci (np. kary fizyczne z agresją fizyczną, nagany słowne z agresją werbalną etc.), o tyle jeden rodzaj kar – krzyk/straszenie/wyzwiska – wykazuje znaczące związki z każdym z analizowanych wymiarów agresji i jako jedyny powiązany jest ze skłonnością do reagowania agresją w relacjach z rodzeństwem.