Wołanie Priapa. Fraszka „Do dziewki” (III 82) Jana Kochanowskiego i jej domniemane źródło włoskie

Autor artykułu omawia zagadnienie wpływów włoskich w twórczości Jana Kochanowskiego w świetle jego młodzieńczych pobytów na terytorium Republiki Weneckiej i potencjalnego oddziaływania poznanych wówczas lektur. Jedną z nich mógł być pornograficzno-satyryczny cykl sonetów „La Priapea” Niccola Franca z 1541 roku, a więc wydany kilkanaście lat przed przybyciem polskiego poety do Włoch. Najprawdopodobniej zbiór ten dopełnia we fraszce „Do dziewki” (III 82) wzorzec anakreontyczny (umizgi starego zalotnika do młodej dziewczyny w strofie 1) i rozwija go w kierunku zdecydowanie obscenicznym (fallicznym – strofy 2–3), nie zacierając przy tym elementów tradycyjnie łączonych z rodzimą kulturą Kochanowskiego.

The author of the paper discusses the issue of Italian influences in Jan Kochanowski’s output in the light of his youthful stays in the Republic of Venice, and a possible impact of the books with which he acquainted at that time. Niccolò Franco’s “La Priapea” (1541), a pornographic-satirical cycle of sonnets issued a dozen or so years before Kochanowski’s arrival, could have been one of them. In the trifle III 82 “Do dziewki” (“To a Maid”) Franco’s collection most probably completes the Anacreontic pattern (an elderly suitor’s love’s labours to a young maid in the first stanza) and develops it into a firmly obscene (phallic, in verses 2–3) direction, while ceasing to wipe out the elements traditionally linked with Kochanowski’s home culture.