Cicha rewolucja edukacyjna – tradycyjne misje uniwersytetów pod presją nowych potrzeb i oczekiwań społecznych

This article aims to show the changes in higher education under the pressure of new social needs and expectations. The essential perspective for viewing these changes is the transformation of the field of work, which has to do with the knowledge economy and the dynamics of technological progress. Discussing these issues is the basis for addressing the evolution of education systems and critical strategies oriented towards acquiring new skills to pursue new career paths relevant to the changes. In this context of change, lifelong learning is positioned as a global civilizational requirement and a measure of educational adequacy, which can be linked to the personalization of education and an increased individual responsibility for educational and career paths. These considerations provide the foundation for presenting the guiding idea of this article, which looks at the clash of different conceptions of the modern university and examines the search for an answer to the question of how to link the autonomy of universities and the freedom of research, which is so important for the identity of universities, with the increasing pressure of market expectations and career-building, as well as how to combine traditional academic culture with corporate culture. The article presents different positions on this issue. As an example of the changes, the spread of micro-credentials and the consequences of their application in areas which are critical for university identity are presented.

Celem artykułu jest ukazanie zmian zachodzących w szkolnictwie wyższym pod naporem nowych potrzeb i oczekiwań społecznych. Podstawową perspektywą oglądu tych zmian są przeobrażenia w obszarze pracy, co ma związek z gospodarką opartą na wiedzy i dynamiką postępu technologicznego. Omówienie wspomnianych zagadnień jest podstawą do podjęcia problemu ewolucji systemów edukacji i kluczowych strategii zorientowanych na zdobycie nowych umiejętności umożliwiających realizację ścieżek kariery zawodowej, adekwatnych do zachodzących przeobrażeń. W tym kontekście usytuowany został fenomen całożyciowego uczenia jako wymóg cywilizacyjny na globalną skalę oraz idea adekwatności edukacyjnej, którą powiązać można z personalizacją kształcenia i zwiększoną indywidualną odpowiedzialnością za przebieg ścieżki edukacyjnej i kariery zawodowej. Wszystkie te analizy stanowią podbudowę do przedstawienia przewodniej myśli tego artykułu dotyczącej ścierania się różnych koncepcji nowoczesnej uczelni i do poszukiwania odpowiedzi na pytanie o to, jak powiązać autonomię uczelni i swobodę prowadzenia badań naukowych budujących tożsamość uniwersytetów z narastającą presją oczekiwań rynku i budowania kariery zawodowej, jak połączyć tradycyjną kulturę akademicką z kulturą korporacyjną. W artykule przedstawione zostały różne stanowiska w tej kwestii. Jako przykład zachodzących zmian zostało pokazane upowszechnianie mikrokredencjałów i konsekwencje ich zastosowań w różnicowaniu stanowisk w kluczowych dla tożsamości uniwersytetu kwestiach.