„Przywiodą w swą miarę, co się wykroczyło”. Tradycja tekstu „Zgody” Jana Kochanowskiego i jego poprawne brzmienie

Artykuł poświęcony został dwóm kwestiom natury edytorskiej dotyczącym poematu Jana Kochanowskiego „Zgoda”, napisanego pod koniec 1562 roku. Po pierwsze, przebadano zależność poszczególnych przekazów, zwłaszcza niedatowanego wydania, wobec tych z 1564 i 1565 roku. Analiza odmian tekstu oraz uwzględnienie zużycia klocka drzeworytniczego, którym ozdobiono wszystkie trzy wczesne wersje, dowodzi, iż edycja pozbawiona daty jest najpewniej pierwodrukiem Zgody. Tę część artykułu wieńczy graf stemmy, schematycznie ukazujący relacje między poszczególnymi wariantami. Po drugie, istnienie wersji rękopiśmiennej niezależnej od dawnych druków pozwala na restytucję poprawnego tekstu „Zgody”. Oprócz wprowadzonych już przez Juliana Krzyżanowskiego poprawek dwóch ewidentnych błędów oznacza to również – w dwóch przypadkach – zmianę kolejności wersów w stosunku do dawnych przekazów drukowanych i do współczesnych wydań utworu Kochanowskiego, opierających się na wspomnianych przekazach.

The paper is devoted to two editorial matters of Jan Kochanowski’s “Zgoda” (“Harmony”) written at the end of the year 1562. Firstly, it discusses the dependence of its various accounts, especially the undated one, from those of 1564 and 1565. The analysis of the text’s variants and consumption of woodblock which embellishes the three early versions reveals that the undated piece is most probably the first edition of “Harmony”. This part of the paper ends with a stemma codicum which schematically illustrates the relations between the individual variants. Secondly, existence of a manuscript independent from old prints allows for reconstruction of “Harmony’s” proper text. Apart from the already introduced by Julian Krzyżanowski corrections of two obvious mistakes, it also in two cases consists in changing the order of verses as confronted with the old written accounts and with the contemporary editions of Kochanowski’s piece which are based on the mentioned accounts.