Дворянская родословная книга 1785-1917 гг. как источник по истории российской бюрократии

Целью данной статьи является анализ информационного потенциала дворянской родословной книги как источника по истории российской бюрократии. Анализ проводился на примере дворянской родословной книги Казанской губернии. В дворянскую родословную книгу записывались все биографические сведения о родоначальниках дворянских родов и их потомках, извлеченные из документов, представленных в качестве доказательства прав на дворянство. Для соискателей дворянства по чинам, полученным на государственной гражданской службе, такими доказательствами являлись патенты на чины, формулярные списки о службе и аттестаты об отставке, краткое содержание которых вносилось в родословную книгу. Они представляют собой достаточно информативные источники по истории российского чиновничества, многие из которых, особенно конца XVIII – начала XIX в., сохранились только в составе родословных книг и дел. Источниковедческий анализ дворянских родословных книг позволяет добавить новые штрихи к социальному портрету российской дворянской бюрократии

The purpose of this article is to analyze the information potential of the noble genealogy books as a source for the history of the Russian bureaucracy. The analysis was carried out on the example of the noble genealogical book of the Kazan province. All biographical information about the ancestors of noble families and their descendants, taken from documents presented as evidence of nobility rights, was recorded in the form of a family tree. For those applying for nobility thanks to the state civil service, such proofs were rank patents, formal service letters, and resignation certificates, summaries of which were entered in the genealogical book. They are quite informative sources on the history of the Russian bureaucracy, many of which, especially from the late 18th and early 19th centuries, survived only in these books. The source study of the noble family trees allows to give a new accent to the social portrait of Russian bureaucratic nobility.

Celem tego artykułu jest analiza potencjału informacyjnego szlacheckich ksiąg genealogicznych jako źródła historii rosyjskiej biurokracji. Analiza została przeprowadzona na przykładzie szlacheckiej genealogicznej księgi prowincji kazańskiej. Wszystkie informacje biograficzne o przodkach rodzin szlacheckich i ich potomkach, zaczerpnięte z dokumentów przedstawionych jako dowód praw do szlachectwa, zostały zapisane w postaci drzewa genealogicznego. Dla osób ubiegających się o szlachectwo za państwową służbę cywilną takimi dowodami były patenty rangowe, listy formalne służby i świadectwa rezygnacji, których streszczenia były wpisywane do księgi genealogicznej. Są one dość pouczającymi źródłami na temat historii rosyjskiej biurokracji, z których wiele, zwłaszcza z końca XVIII - początku XIX wieku, zachowało się tylko w tych księgach. Studium źródłowe szlacheckich drzew genealogicznych pozwala nadać nowy akcent społecznemu portretowi rosyjskiej szlachcie biurokratycznej.