Miejsce panpsychizmu we współczesnych debatach nad umysłem

Celem artykułu jest zaprezentowanie współczesnych odmian panpsychizmu, czyli stanowiska metafizycznego, zgodnie z którym przynajmniej część fundamentalnych własności świata ma charakter umysłowy. Mimo swojej popularności w historii filozofi i, w dominującej obecnie tradycji analitycznej pogląd ten uważany jest za nienaukowy. Jednakże w obliczu nierozwiązywalnych jak dotąd trudności z wyjaśnieniem umysłu, panpsychizm coraz częściej traktuje się jako poważnego kandydata na poprawną teorię metafizyczną. W swoim artykule proponujęmożliwie szeroką definicję panpsychizmu, a następnie wskazuję, w jakich punktach mogą się różnić jego odmiany. W dalszej części wyróżniam dwie motywacje do przyjęcia panpsychizmu: akceptację prawa ciągłości albo uznanie istnienia własności wewnętrznych. W przedostatnim paragrafie wymieniam problemy panpsychizmu, z których głównym jest tzw. problem kombinacji. W zakończeniu sugeruję, że mimo trudności panpsychizm staje się coraz popularniejszą koncepcją, która ma swoje miejsce we współczesnych debatach nad umysłem.

The purpose of this article is to present contemporary varieties of panpsychism, i.e. a metaphysical view according to which at least some of the fundamental properties which constitute the world are mental. Despite its popularity in the history of philosophy, the view has been thought, in the analytic tradition, to be unscientific. Nevertheless, in light of some insolvable problems with the explanation of mind, panpsychism has become a view which is taken seriously as a correct metaphysical theory. In this article, I propose a broad definition of panpsychism in order to uncover the possible causes of its variety. Subsequently, I argue that there are two main motivations to embrace panpsychism: the law of continuity and the acceptance of fundamental monism. Further, I present some problems with panpsychism, especially the problem of combination. In the final part, I suggest that panpsychism should be taken seriously in the recent debates about the mind, regardless of its difficulties.