Konstytucyjne swobody obywatelskie wobec dyskrecjonalnych działań służb specjalnych

W artykule omówione zostały uprawnienia operacyjno-rozpoznawcze służb specjalnych w kontekści ich ingerencji w konstytucyjne prawa i wolności obywatelskie. Autor podejmuje próbę definicyjnej systematyzacji pojęcia "czynności operacyjno-rozpoznawcze" oraz ich podziału. Poszczególne środki i metody dyskrecjonalnej pracy służb specjalnych podlegają różnym reżimomprawnym dotyczącym ich stosowania. Różnią się stopniem ingerencji w swobody obywateli, jak również zakresem ochrony praw i wolności obywatelskich przed ich nieuzasadnionym stosowaniem. Część z nich objęta jest kontrolą sądów i prokuratury, natomiast część pozostaje jedynie w kompetencji kierownictwa służb. W istotny sposób problem ten dotyczy nieobjętych żadną kontrolą zewnętrzną retencji i pobierania danych telekomunikacyjnych. Precyzyjny system rozwiązań prawnych, regulujących stosowanie niejawnego instrumentarium służb, ma szczególne znaczenie dla zachowania równowagi pomiędzy koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa a prawem obywateli do prywatności i swobody komunikowania się.

The article discusses secret services’ operational and investigative powers from the perspective of their interference in the constitutional rights and civil liberties. The author makes an attempt at defining the operational and investigative activities and drafting a classification thereof. Particular measures and methods of secret services’ confidential activities are governed by various legal regimes. They differ in terms of the degree of interference in civil liberties as well as the scope of protection of civil rights and liberties against unjustified use. Some operational methods remain under the supervision of courts and public prosecutor’s office, while others are used only at the discretion of secret services’ management. It is a burning issue in the context of retaining and obtaining telecommunications data without any external supervision. A comprehensive system of legal solutions that regulates the set of secret methods used in secret services is fundamental for maintaining a balance between the need to safeguard security and the citizens’ rights to privacy and the freedom of communication.