"Wojny na narracje": "Wałęsa. Człowiek z nadziei” Andrzeja Wajdy i kobieca historia (herstory) Solidarności

Tekst zbiera wątki filmowe, publicystyczne i biograficzne, składające się na kobiecą historię Solidarności, która w powszechnej świadomości została zmarginalizowana albo nigdy nie miała w niej swojego trwałego miejsca. Dlatego obok opracowań Shanny Penn i innych historyczek, jako materiał zostaje tu wykorzystana biografia Danuty Wałęsy, film Andrzeja Wajdy „Wałęsa. Człowiek z nadziei”, a także zapiski jego scenarzysty Janusza Głowackiego. We wszystkich tych źródłach pojawiają się postacie kobiet w różny sposób powiązanych z działalnością opozycyjną oraz z Solidarnością. W ich (auto)narracjach pojawiają się te same epizody – choć często widziane z odmiennych punktów widzenia – i konteksty: praca, życie domowe, dzieci, aktywizm kosztem wolnego czasu. W analizie tych kobiecych historii przydatne okazuje się pojęcie „trans-sferu”, które Krystyna Duniec i Joanna Krakowska w swojej książce „Soc, sex i historia” definiują jako przeniesienia zainteresowań z racjonalnej sfery rozumu na sferę intymności, oraz z pamięci zbiorowej, na pamięć indywidualną.

The article considers film, journalistic and biographical themes that make up women’s history (herstory) of Solidarity, which in popular consciousness has been marginalised or even never had a presence. That is why next to studies by Shana Penn and other women historians, the biography of Danuta Wałęsa, Andrzej Wajda’s film „Wałęsa, Man of Hope”, and notes of the screenwriter Janusz Głowacki will be used in the following argument. In all of these sources there appear female figures that are linked in various ways with the opposition and Solidarity. In their auto-narrations there appear the same episodes and contexts, though seen from different points of view: work, family life, children, activism at the expense of free time. In the analysis of these female histories the concept of “trans-sphere” proves to be particularly useful. This concept is defined by Krystyna Duniec and Joanna Krakowska in their book „Soc, sex and history” as a transfer of interest from the rational realm of reason to the realm of intimacy, and from the collective memory to individual memory.