Doctrinal Controversies of the Carolingian Renaissance: Gottschalk of Orbais’ Teachings on Predestination

Artykuł podejmuje próbę scharakteryzowania trzech kluczowych kontrowersji doktrynalnych w epoce renesansu karolińskiego, mianowicie: sporu o Eucharystię, sporu o tzw. trina deitas oraz o predestynację. Trzon artykułu stanowi kontrowersja o predestynację, której głównym boha­te­rem był Gottschalk z Orbais. Artykuł referuje cztery węzłowe kwestie związane z tym pro­ble­mem: (i) pojęcie Boga, (ii) rozumienie łaski, natury i wolnej woli, (iii) relacji przedwiedzy do pre­destynacji, (iv) nauki o Odkupieniu, tj. w szczególności stosunku sprawiedliwości do miło­sier­dzia. Tekst w przeważającej mierze jest próbą interpretacji tekstów z epoki, głównie Gott­schalka z Orbais i jego adwersarza Hinkmara z Reims. We wnioskach artukuł wskazuje na trudności w dy­s­ku­towanym problemie i przedstawia perspektywę rozwiązania problemu w wiekach na­stępnych.

The article attempts to characterize three key doctrinal controversies in the Carolingian Re­nais­sance, namely: the disputes over the Eucharist, the so-called trina deitas, and predestination. The core of the article is an exposition of the controversy concerning predestination, whose main protagonist is Gottschalk of Orbais. The article discusses four crucial issues related to the pro­blem: (i) the concept of God, (ii) the understanding of grace, nature and free will, (iii) the relation of foreknowledge to predestination, and (iv) the doctrine of redemption, i.e., specifically the relationship between justice and mercy. The article is largely an attempt at an interpretation of the texts of the epoch, mainly those of Gottschalk of Orbais and his adversary, Hincmar of Reims. The conclusions point to difficulties in the issues discussed and outline what attempts at solving this problem have taken place in the coming centuries.