Wzmocnione publikacje: nowy model wsparcia komunikacji naukowej

CEL/TEZA: Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji wzmocnionych publikacji (ang. enhanced publications), które to mogą mieć wpływ na polepszenie i zoptymalizowanie komunikacji naukowej. W zmocnione publikacje są złożonymi obiektami cyfrowymi zawierającymi publikacje w formie standardowych książek, artykułów, raportów oraz powiązane z nimi dodatkowe elementy takie jak: surowe dane badawcze, nagrania filmowe i dźwiękowe, algorytmy, plany, modele, komentarze, itp. KONCEPCJA/METODY BADAŃ: Przeprowadzono badanie ankietowe wśród polskich instytucji naukowych i badawczo-rozwojowych, których celem było zbadanie poziomu znajomości i wykorzystania wzmocnionych publikacji. Scharakrteryzowano sposoby zarządzania zasobami danych badawczych: ich produkcję, przechowywanie, archiwizowanie i udostępnianie oraz określono wykorzystanie i opinie na temat modelu otwartego dostępu. WYNIKI I WNIOSKI: Wśród polskich instytucji badawczych tworzenie wzmocnionych publikacji jest działaniem raczej nie często realizowanym. Wprawdzie większość instytucji deklaruje stosowanie praktyki powiązywania danych badawczych z publikacjami jednak głównie dzieje się to poprzez zamieszczanie jedynie informacji o dostępie do danych źródłowych, a nie cyfrowych obiełrtów w otwartych zasobach. ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: Przeprowadzone badania są częścią projektu realizowanego w ramach współpracy z krajami Grupy Wyszehradzkiej, którego celem było scharakteryzowanie specyfiki komunikacji naukowej w krajach członkowskich oraz określenie kierunków rozwoju. Artykuł przybliża koncepcję wzmocnionych publikacji, które na gruncie polskim są jeszcze stosunkowo mało znane.

PURPOSE/THESIS: The paper presents the concept of enhanced publications that may influence the improvement and optimization of scientific communication. Enhanced publications are complex digital objects that contain various types of publications, such as books, articles, reports together with additional materials used in them, including raw research data, videos, audio records, algorithms, plans, models, comments and other materials. APPROACH/METHODS: The primary objective of the research survey addressed to Polish scientific and research-development units was to determine the knowledge level and the use of enhanced publications. Different methods of research data management concerning the production, storage and deposition of research data have been defined. The paper also presents the researchers’ opinions on the Open Access model. RESULTS AND CONCLUSIONS: The creation of enhanced publications is not a commonly undertaken activity in Polish scientific institutions. Although the majority of institutions declare they link research papers to the source data used within, they do that by adding Information about access to the data, not by depositing the digital objects in open archives (repositories). ORIGINALITY/VALUE: The research survey is a part of the project developed and implemented in the countries of the Visegrad Group. The aim of the project was to characterize the specificity of scholarly communication in the member countries and to identify directions of development. The paper presents the concept of the enhanced publications that is relatively little known in Polish scientific community.