Znaczenie metody biograficznej w badaniach gwary staroobrzędowców mieszkających w Polsce

Celem niniejszego artykułu jest analiza przydatności i ukazanie sposobu wykorzystania metody biograficznej w badaniach zjawisk zachodzących w gwarze staroobrzędowców mieszkających w Polsce na podstawie materiałów zebranych podczas ekspedycji dialektologicznych w latach 2014–2017. Udostępnione badaczom prywatne dokumenty i nagrania rodzinne stanowią ważny materiał językowy i socjolingwistyczny. W przekazanym materiale biograficznym odnaleźć można nie tylko osobiste refleksje staro obrzędowców, ale również informacje na temat życia codziennego całej społeczności i/lub poszczególnych osób oraz relacje z określonych zdarzeń. Wspomnienia i relacje osób badanych są niezwykle ważne dla badaczy rosyjskiej gwary staroobrzędowców, ponieważ poszerzają korpus tekstów i nagrań o nowe sfery tematyczne (swobodne wypowiedzi na tematy osobiste, domowe i rodzinne), stylistyczne (artystyczna funkcja gwary w utworach poetyckich), a także stanowią przykłady spontanicznych wypowiedzi (uroczystości wspólnotowe i rodzinne).

This article discusses the usefulness of the biographical method and describes the way it is employed in studying the dialect of the Old Believers living in Poland. Private family documents and recordings, which were made available to the researchers and collected during dialectological expeditions in the years 2014-2017, constitute a significant language and sociolinguistic material. In the biographical material, we can find not only personal reflections of the Old Believers, but also information about everyday life of the whole community and/or of specific people, as well as reports from particular events. Memories and reports of the respondents are especially important for the researchers of the Russian dialect of the Old Believers because they enrich the corpus of texts and recordings with new thematic (casual utterances concerning personal life, household, family) and stylistic areas (artistic function of the dialect in poetic works), as well as with examples of spontaneous utterances (community and family celebrations).