Proces transformacji w doświadczeniach biograficznych

Wśród wielu opublikowanych badań, społecznych diagnoz i refleksji teoretycznych dotyczących procesu transformacji w Polsce znaleźć można przede wszystkim rozważania dotyczące zmiany ujmowanej z perspektywy makrospołecznej w różnych jej aspektach. Ważnym uzupełnieniem takiego ujęcia badawczego i teoretycznego jest podejście biograficzne ukazujące, jak w doświadczeniu jednostek perspektywa przeszłości, rozumianej umownie/historycznie jako czas sprzed transformacji w 1989 roku, łączy się z perspektywą współczesności, czyli czasu przemian. Pokazanie transformacji przez pryzmat doświadczeń biograficznych, czyli aktorów społecznych, którzy jednocześnie stali się podmiotami, jak i przedmiotami owej zmiany, to jest współtworzyli proces przemian, jednocześnie mu podlegając, daje możliwość wielowymiarowego uchwycenia tego procesu. Artykuł przedstawia zatem korzyści badawczo-teoretyczne perspektywy biograficznej, zawiera krótki komentarz metodologiczny oraz przedstawia jeden z aktualnie realizowanych projektów poświęconych biograficznemu doświadczeniu transformacji.

The majority of empirical researches, diagnoses, and theoretical analyses regarding Poland’s transformation are constructed from the perspective of macro sociological approach. Biographical research can be treated as an important supplement of this perspective since biographical analysis serves to reconstruct collective processes, to grasp the mutual influence of individual experiences and macro socio-cultural processes of collective change and transition. The article presents main analytical and theoretical advantages of biographical approach in this respect, contains a brief methodological note, as well as characterizes one of the on-going projects based on the biographical experience of transformation.