The article presents the scholarly profile and academic achievements of Professor Wojciech Roszkowski, a distinguished historian, economist, and intellectual. It is based on a laudation delivered by the author during the ceremony held on January 25, 2025, to confer the Cardinal Stefan Wyszyński Primate of the Millennium Award. This distinction, granted by the Board of the Association of Alumni and Friends of the Faculty of Law at the John Paul II Catholic University of Lublin (KUL), honors outstanding scholarly and professional accomplishments that promote Catholic values, by the guiding principle Deo et Patriae (For God and Country). The author delineates Professor Roszkowski’s academic career into three distinct phases: 1) the period of clandestine and academic activity (up to 1989); 2) the period of professional recognition and success (post-1989); 3) the period of marginalisation and repression (since 2022). During the first phase of his scholarly work, Professor Roszkowski was one among many researchers not widely known to the general public. Nonetheless, he demonstrated exceptional talent, intellectual resolve, and perseverance, which led him to undertake rigorous and innovative research on Polish history. At a time of the communist regime, Professor Roszkowski exhibited remarkable courage by addressing subjects such as the Katyn massacre and other communist atrocities. With the fall of communism in 1989 and the advent of a free Poland, Professor Roszkowski entered the second phase of his scholarly trajectory, marked by widespread recognition and professional acclaim. This period was particularly prolific, as he published extensively and articulated his findings with clarity and intellectual independence – no longer under pseudonyms. However, the same qualities of courage and principled authorship that garnered acclaim also provoked controversy. Some of his later works elicited strong opposition and rejection from segments of the academic community, inaugurating the third phase of his scholarly activity. This final phase presents significant material for further scholarly inquiry into the mechanisms, manifestations, and ethical dimensions of academic exclusion. It raises critical questions regarding the norms governing contemporary intellectual discourse and academic freedom. Throughout the article, the author underscores Professor Roszkowski’s unwavering intellectual independence, his steadfast commitment to Christian and patriotic values, and the enduring significance of his scholarly contributions to contemporary academic life and public discourse in Poland.
Artykuł przedstawia sylwetkę i dorobek naukowy prof. Wojciecha Roszkowskiego, wybitnego historyka, ekonomisty, intelektualisty. Tekst powstał na podstawie laudacji przygotowanej przez Autorkę na uroczystość wręczenia 25 stycznia 2025 r. Nagrody im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego Prymasa Tysiąclecia od Zarządu Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa KUL, przyznawanej za wybitne osiągnięcia naukowe i zawodowe mające na celu szerzenie zasad katolickich, zgodnie z zasadą Deo et Patriae. Autorka dzieli działalność naukową prof. Wojciecha Roszkowskiego na trzy etapy: 1) okres konspiracyjny i naukowy (do 1989 r.); 2) okres sukcesów po 1989 r.; 3) okres szykan (od 2022 r.). W pierwszym etapie twórczości prof. Wojciech Roszkowski był jednym z wielu pracowników naukowych, nieznanych szerzej opinii publicznej, ale miał talent, determinację i wytrwałość, które skłoniły go do żmudnych prac nad historią Polski w nowatorskim ujęciu, bez powielania komunistycznej narracji. Miał odwagę pisać o Katyniu, o zbrodniach komunistycznych, gdy komuniści mieli w Polsce władzę i dążyli do wymazania z historii wielu faktów. W 1989 r. zakończył się komunizm i zaczął się czas wolnej Polski, co przyniosło drugi etap twórczości Profesora, pełen uznania i sukcesów zawodowych. Był to też owocny czas jego twórczości, publikacji prac, w których odważnie przedstawiał swoje wnioski, nie ukrywając się już pod pseudonimami. Jednak ta odwaga i talenty twórcze przyniosły też dzieła, za które spotkał się z odrzuceniem dużej części środowiska. Tak się zaczął trzeci etap twórczości Profesora. Ten etap zawiera ważny i obszerny materiał do badań naukowych dotyczących procesu wykluczenia, jego przebiegu, formy, a także obowiązujących zasad etyki w środowisku akademickim. Autorka podkreśla niezależność intelektualną W. Roszkowskiego, jego wierność wartościom chrześcijańskim i patriotycznym oraz znaczenie jego dorobku dla współczesnego życia publicznego i nauki w Polsce.
