Wybrane przykłady źródeł do dziejów diecezji szczecińsko-kamieńskiej w zasobie archiwalnym Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie

The article discusses in general the most important archival materials concerning the Catholic Church in the Szczecin Voivodeship. These documents are stored in the Institute of National Remembrance archives in the Szczecin Branch. Until 1972, in the territory of what is now Western Pomerania, an extensive apostolic administration functioned with its seat in Gorzow Wielkopolski; it covered one-seventh of the country and was the largest in Europe. However, as a result of all manner of political turmoil, it had a provisional character. The lack of a canonical, permanent regulation of the status of this ecclesiastical unit burdened both clergy and worshippers up to 1972, when, on the strength of the papal bull Episcoporum Poloniae coetus, the above-mentioned administration was divided into three smaller dioceses: Szczecin-Kamień, Koszalin-Kołobrzeg and Gorzow. The author’s attention was focused mainly on the Szczecin-Kamień diocese. Both the period from 1945–1972 and that from 1972–1990 are reflected in the materials stored in the archives of the INR Branch in Szczecin. Unfortunately, many documents were destroyed, although what remains adds a good deal to our knowledge of the Church’s history in the Recovered Territories.

W artykule ogólnie omówiono najważniejsze materiały archiwalne dotyczące Kościoła katolickiego w województwie szczecińskim. Dokumenty te są przechowywane w archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie. Na terytorium obecnego Pomorza Zachodniego do 1972 r. funkcjonowała rozległa administracja apostolska z siedzibą w Gorzowie Wielkopolskim, która zajmowała jedną siódmą powierzchni kraju i była największa w Europie. Wskutek różnych zawirowań politycznych miała ona jednak charakter tymczasowy. Brak kanonicznego, stałego uregulowania statusu tej jednostki kościelnej ciążył zarówno duchownym, jak i wiernym aż do roku 1972, kiedy na mocy bulli papieskiej Episcoporum Poloniae coetus został dokonany podział ww. administracji na trzy mniejsze diecezje: szczecińsko-kamieńską, koszalińsko-kołobrzeską i gorzowską. Uwaga autora skoncentrowała się głównie na diecezji szczecińsko-kamieńskiej. Zarówno okres 1945–1972, jak i 1972–1990 znajduje swoje odzwierciedlenie w materiałach przechowywanych w archiwum Oddziału IPN w Szczecinie. Niestety, dużo dokumentów zostało zniszczonych, aczkolwiek to, co pozostało, wiele wnosi do naszej wiedzy o przeszłości Kościoła na Ziemiach Odzyskanych.