Wojenne losy małoletniego Henryka Ząbka jako przykład dokumentów przechowywanych w Archiwum IPN, dotyczących osób deportowanych do pracy przymusowej w III Rzeszy

This article discusses the fate of Henryk Ząbek, an adolescent who was sent from Pułtusk to forced labour in Berlin during the Second World War. Arrested for anti-German statements in a letter to a colleague, he was interrogated by the Gestapo and then survived the hell of German prisons and the Sachsenhausen concentration camp. Included in this article are translated source materials from the IPN archival repository that have not been previously published. Particularly noteworthy is a letter from Ząbek, which survived only in a German translation. It contains a unique description of the political situation and social mood in Berlin from the perspective of a forced labourer.

Niniejszy artykuł omawia losy małoletniego Henryka Ząbka, który podczas II wojny światowej został wysłany z Pułtuska do prac przymusowych w Berlinie. Aresztowany za antyniemieckie sformułowania w liście do kolegi, był przesłuchiwany przez Gestapo, a następnie przeżył gehennę niemieckich więzień i obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Do artykułu zostały włączone przetłumaczone materiały źródłowe z zasobu Archiwum IPN, które jak dotąd nie były publikowane. Na szczególną uwagę zasługuje list Ząbka, który zachował się jedynie w niemieckim tłumaczeniu. Zawiera on unikalny opis stanu wiedzy o sytuacji politycznej oraz nastrojów społecznych w Berlinie z perspektywy robotnika przymusowego.