Piętno przeszłości albo tożsamość traumatyczna w Adoracji Atoma Egoyana

Adoracja (Adoration, 2008) to film uznawany za swoiste podsumowanie wątków znanych z wcześniejszych dzieł Egoyana. Znajdujemy tu przetworzenie i usytuowanie w nowym kontekście takich tematów, jak rozpad rodziny, śmierć bliskiej osoby czy kryzys tożsamości. W filmie mamy do czynienia z nieciągłością czasową i przestrzenną oraz z eliptycznym montażem, co utrudnia chronologiczne uporządkowanie zdarzeń. Ponadto od początku teraźniejszość łączy się z przeszłością, a reżyser świadomie wprowadza widza w błąd, podsuwa mylne tropy, odsyła widza do tego, co nieobecne, do wydarzeń z przeszłości. Loska zauważa, że struktura narracyjna Adoracji jest asocjacyjna, a nie przyczynowo-skutkowa, bowiem opiera się na kojarzeniu pozornie niepowiązanych ze sobą elementów. Fabuła składa się natomiast z kilku przecinających się strumieni narracyjnych oraz licznych elips i powtórzeń, które prowadzą do powstawania wzajemnie wykluczających się wersji wydarzeń. Szczegółowo omawiając wszystkie te zawiłości narracyjne, Loska zmierza do konkluzji, że traumatycznego przeżycia bohatera nie można pokazać wprost ani przekazać w formie linearnej opowieści, gdyż doświadczenie to wymyka się próbom racjonalizacji i uporządkowania; rozwarstwienie historii, jej wielowątkowość, a nawet pozorna sprzeczność biorą się stąd, że owego doświadczenia nie sposób wyrazić za pomocą spójnego języka.

Adoration (2008) sums up many of the themes present in Egoyan’s earlier work. We find here transformed and re-contextualized themes of family breakdown, death of a close person and identity crisis. The film lacks temporal and space continuity, and elliptic editing is applied, which makes it difficult to order the events chronologically. From the very beginning the present is connected with the past, and the director purposefully misleads the viewer, laying false trails, and referring the viewer to absent elements, to events from the past. Loska notes that the narrative structure of Adoration is based on association, and not on cause and effect, as it is built upon associating apparently unconnected elements. The storyline consists of several narrative streams and numerous ellipses and repetitions that lead to mutually exclusive versions of events. Loska presents these elements of the narrative in detail, and concludes that the trauma experienced by the main character cannot be shown directly or presented within the framework of a linear storyline, as the traumatic experience is beyond rationalization and ordering.