Dziedzic królewskiej purpury. Słowo i obraz w propagandowych działaniach Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” względem przejęcia dziedzictwa Sobieskich

Michał Kazimierz Radziwiłł called ‘Rybeńko’ (1702–1762), boasted kinship with many of European royal and aristocratic families. First place among the connections distinguished by him accounted to Sobieski family, from which descended his grandmother Katarzyna Radziwiłłowa, sister of King John III. Michał Kazimierz Radziwiłł, who wanted to demonstrate his origin and stress his aspirations to the crown, tried to appropriate all of material and spiritual succession remaining after the Sobieskis. Reaching for the memory of King John III Radziwiłł attempted to refute claims of other families like the Sanguszkos, the Tarłos, the Branickis, the Jabłonowskis, the Stuarts and the de Bouillons. The voivode of Vilnius and Hetman of Grand Duchy of Lithuania built his authority by using multiple means of communication, which should include architectural commissions (for example the Radziwiłłs’ crypt in Nieśwież, renovation of the Sobieskis’ tombstones in Żółkiew), artistic commissions (creation of family portrait gallery, commissions in tapestry manufacture) and literature (prayer books, genealogies, panegyrics). All this was to demonstrate the power and glory of that Lithuanian magnate and his whole family.

Michał Kazimierz Radziwiłł, zwany Rybeńko (1702–1762), szczycił się pokrewieństwem z wieloma królewskimi i możnowładczymi rodami europejskimi. Pierwsze miejsce wśród wyróżnianych przez niego koneksji przypadło rodowi Sobieskich, z którego wywodziła się jego babka Katarzyna Radziwiłłowa, siostra króla Jana III. Pragnąc wykazać swe pochodzenie, a jednocześnie podkreślić aspiracje do korony królewskiej, Michał Kazimierz starał się zawłaszczyć całą materialną, jak i duchową schedę pozostałą po tym rodzie. Sięgając po pamięć o rodzie Sobieskich, a nade wszystko o królu Janie, Radziwiłł próbował oddalić pretensje innych rodów do spadku, między innymi Sanguszków, Tarłów, Branickich, Jabłonowskich, Stuartów i de Bouillonów. Wojewoda wileński i hetman wielki litewski budował swój autorytet za pomocą wielorakich środków przekazu, do których zaliczyć należy zlecenia architektoniczne (na przykład krypta Radziwiłłów w Nieświeżu, restauracja nagrobków Sobieskich w Żółkwi), zlecenia artystyczne (tworzenie galerii portretowej rodu, zamówienia w manufakturze gobelinów), piśmiennictwo (modlitewniki, genealogie, panegiryki). Wszystko to miało ukazać potęgę i chwałę tego litewskiego magnata oraz całego jego domu.