Pod presją cenzury. Szkice o kontroli słowa w latach 1945–1990

Tematem łączącym zamieszczone w niniejszej książce szkice jest system cenzury PRL, funkcjonujący w Polsce w latach 1945–1990, a także zmagania autorów z kontrolą słowa. Pisarze, którym poświęcono poszczególne opracowania, może poza Antonim Pawlakiem, nie byli czołowymi przedstawicielami swojej ery. Ich przypadki pokazują jednak mechanizmy i strategie kontroli słowa w Polsce – dotyczyła ona bowiem bez wyjątku wszystkich, nie tylko najbardziej znanych autorów, lecz także tych o mniejszym twórczym potencjalne. Ingerencje cenzorskie wymierzone w utwory były drobiazgowe: do każdego kontrolowanego tekstu sporządzano recenzję, w której oprócz streszczenia i oceny zawarta była również decyzja – jej wydźwięk był decydujący w kontekście przyszłości utworu literackiego. Wskazywała ona bowiem, czy zostanie opublikowany, czy zatrzymany. Odtwarzając poszczególne etapy tego procesu, próbowano więc opisać dzieje wydawnicze poszczególnych tekstów. W niektórych wypadkach udało się nawet odnaleźć utwory literackie nigdy niepublikowane. Odrębne szkice poświęcono ponadto podejściu cenzorów do kontrolowania dramatu i teatru oraz występów kabaretowych.