Koszty jednostkowe i dochody wybranych produktów w 2015 roku – wyniki badań w systemie AGROKOSZTY

Celem artykułu jest analiza wyników ekonomicznych jęczmienia jarego, kukurydzy na ziarno, ziemniaków jadalnych, łubinu słodkiego, grochu pastewnego oraz soi w 2015 roku w gospodarstwach o różnej skali produkcji tych produktów. Badania przeprowadzono w gospodarstwach towarowych, czyli takich, które swoją produkcję przeznaczają na sprzedaż. Jednostki te mają charakter przedsiębiorstw. Na wyniki badanych produktów wpływ miał potencjał produkcyjny gospodarstw, czyli zasoby ziemi, pracy i kapitału, ich jakość oraz sposób wykorzystania, ale było także ich uzależnienie od warunków zewnętrznych (np. rynkowych, pogodowych). Następstwem zróżnicowania kosztów bezpośrednich i pośrednich oraz kosztu zaangażowania w proces produkcji własnych czynników wytwórczych jest zróżnicowanie kosztów ekonomicznych. Z badań wynika, że najwyższe odnotowano przy uprawie na małą skalę ziemniaków jadalnych, łubinu słodkiego, grochu pastewnego i soi. Natomiast przy uprawie na skalę średnią – jęczmienia jarego i kukurydzy. Wraz ze wzrostem skali uprawy dochód z działalności z tytułu zarządzania bez dopłat, należny rolnikowi jako przedsiębiorcy, na ogół zwiększał się, ewentualnie malała strata. Stratę powstałą w procesie produkcji pokryły dopłaty. Wyniki badań wskazują na przewagę dużej skali, chociaż ujawniała się ona na różnych poziomach rachunku ekonomicznego.

The aim of the paper is analysis of the economic results of spring barley, grain maize, edible potatoes, sweet lupine, fodder pea and soybean in 2015 on farms having different production scale of these products. The research was held on commercial farms, which sell their production. These farms are enterprises. The results of products were influenced by the production capacity of farms, i.e. resources of land, labour and capital, their quality and the way of use, but they were also dependent on the external conditions (e.g. market, weather). The consequence of diversification of direct and indirect costs and cost of use in the production process of own factors of production is the diversity of economic costs. The research showed that the highest economic costs were recorded for small scale cultivation of edible potatoes, sweet lupine, fodder pea and soybean. While for medium scale cultivation – spring barley and grain maize. With the increase in cultivation scale the income from management activity without subsidies – due to a farmer as an entrepreneur – generally increased or the loss decreased. The loss incurred in the production process was covered by subsides. The results indicate the advantage of the large scale of production, but it was revealed at different levels of economic account.