Family risk factors of social maladjustment in children and young persons

Cel: Celem artykułu jest dokonanie przeglądu rodzinnych czynników ryzyka nieprzystosowania społecznego, które mają charakter złożony i dynamiczny i dlatego powinny być analizowane w ujęciu ekologicznym (systemowym). Metody: Artykuł ma charakter przeglądu teoretycznego w oparciu o literaturę polską i światową. Wyniki: W mikrosystemie rodzinnym do czynników tych należą zaburzenia w kształtowaniu przywiązania, nieprawidłowe postawy i metody wychowawcze, niestabilna struktura rodziny oraz zjawiska patologiczne, takie jak: alkoholizm, przestępczość, niski status socjoekonomiczny. W mezosystemie czynnikami zagrożenia są słabe relacje rodziny z osobami i instytucjami mogącymi wspierać ja w kryzysie, natomiast w egzosystemie ważną rolę odgrywa środowisko lokalne, miejsce pracy, pomoc socjalna. W makrosystemie duże znaczenie w genezie nieprzystosowania mają rozwiązania prawne, poziom gospodarczy społeczeństwa, polityka społeczna i zmiany obyczajowe. Wnioski: Analiza rodzinnych czynników ryzyka powinna być zatem interakcyjna i oparta na modelach korelacyjno-regresyjnych, uwzględniających modyfikującą rolę predyspozycji osobowych dzieci i młodzieży.

Aim: The aim of the paper is the review of family risk factors which are complex and dynamic, therefore they should be analysed in the ecological (systematic) approach. Methods: The paper is a theoretical review on the basis of Polish and international literature. Results: In the family microsystem there are several risk factors such as disturbance in forming attachment, incorrect parental attitudes and methods of upbringing, an unstable family structure and pathological phenomena such as: alcoholism, delinquency, low socioeconomic status. In the mesosystem risk factors include weak family relations with persons and institutions which could support the family in a crisis, whereas in the exosystem the key factors are: local environment, place of work, social assistance. In the macrosystem law, the economic level of society, social politics and changes in morals have considerable importance in maladjustment. Conclusions: The analysis of the family’s risk factors should be interactive and based on correlation and regression models including the modifying role of personal predispositions of children and youth.