Wybiórczość siedliskowa i gniazdowa dzięcioła średniego Dendrocopos medius w północnym kompleksie Puszczy Niepołomickiej.

Habitat selection can be defined as special habitat preferences found in many species, as they choose unique places to live and reproduce. Many birds have been found to show special habitat requirements, which are known to affect the reproductive success of individuals. Selective nest site choice has been found in number of bird species, especially among cavity nesters, which use tree holes as nests, such as many woodpeckers Picidae. Among European woodpecker species the middle spotted woodpecker Dendrocopos medius is a typical example of a species that depends on a certain type of habitat used for nesting, inhabiting old, deciduous forests. Despite that fact relatively little is known about nest site selection of this bird.To investigate the habitat and nest site preferences of Middle spotted woodpecker, population of this species, inhabiting Niepołomice Forest, was studied. Research was conducted in the northern part of Niepołomice Forest, called „ Grobla”. During spring and summer, between 31st March- 23rd April and 5th June – 6th July 2010, number of breeding pairs in the study area, was assessed. I also measured habitat quality in the nest site surroundings, which took place between 5th June and 6th July. Species formation, age structure, diversity of tree species and the level of vegetation density were investigated in the nearest surroundings of woodpeckers’ nests as well as in the randomly selected points situated in the study area.Differences in the mean diameter between nest trees and all the trees located around birds’ nests, in radius of 30 m, were found. The mean diameter of oaks Quercus robur around woodpecker’ cavities was found to be significantly bigger that diameter of oaks in the randomly chosen points. There was no difference in the mean diameter of 5 other tree species as well as in the mean diameter of all species at general, between the nesting habitat of birds and the random points. Mean proportion of 6 different tree species were not found to be different between the nests’ nearest surroundings and randomly chosen points. There was no significant difference in tree species diversity around nests sites and random points.Although most of the results in this study has found to be insignificant study, which can be partly explained by relatively small number of woodpeckers’ nest found in the study area., the data presented in this study can provide some cues to the methods of management in forest ecosystems that may increase efficiency of protection of endangered species such as woodpeckers.

Wybiórczość siedliskową można określić, jako preferencje organizmów względem określonych cech siedliska. Preferencje te mogą wpływać na dostosowanie przejawiających je osobników. U wielu gatunków ptaków obserwuje się wybiórczość w stosunku do miejsc gniazdowania, co decyduje o ich przewidywanym sukcesie reprodukcyjnym. Szczególnie silnie wybiórczość gniazdowa zaznacza się u ptaków z grupy dziuplaków, do których należą m.in. dzięcioły Picidae. Spośród europejskich przedstawicieli tej rodziny, dzięcioł średni Dendrocopos medius jest jednym z gatunków wykazujących ścisłe preferencje względem charakteru drzewostanu w siedlisku lęgowym, zamieszkując stare drzewostany liściaste. Stosunkowo niewiele wiadomo natomiast o wybiórczości gniazdowej tego ptaka.W niniejszej pracy zbadałem preferencje dzięcioła średniego Dendrocopos medius zarówno względem siedliska lęgowego, jak i drzew wybieranych przez ptaki na gniazda. Badania prowadzono wiosną i latem 2010 roku, w okresie od 31 marca do 23 kwietnia oraz 5 czerwca do 6 lipca, na terenie kompleksu leśnego „Grobla”, w obrębie Puszczy Niepołomickiej. Określono przynależność gatunkową oraz pierśnicę drzew gniazdowych, w których ptaki odbywały lęgi, a następnie porównano średnią pierśnicę tychże drzew ze średnią pierśnicą drzew otaczających dziuple gniazdowe. Określono żywotność drzew gniazdowych a także wysokość dziupli gniazdowej i jej położenie na obranym przez ptaki drzewie. Porównano strukturę gatunkową i wiekową drzewostanu wokół drzew gniazdowych oraz w wybranych losowo stanowiskach w obrębie badanej powierzchni próbnej oraz różnorodność gatunkową drzewostanu wokół dziupli gniazdowych i stanowisk losowych a także stopień zwarcia roślinności wokół gniazd ptaków oraz stanowisk losowych. Wykryto istotną różnicę pomiędzy średnią pierśnicą drzew gniazdowych zajętych przez dzięcioły a średnią pierśnicą drzew otaczających te gniazda oraz między średnią pierśnicą dębu szypułkowego Quercus robur rosnących w sąsiedztwie gniazd a średnią pierśnicą tego gatunku drzewa w obrębie stanowisk losowych. Nie stwierdzono istotnej różnicy w średniej pierśnicy wszystkich gatunków drzew, między siedliskiem lęgowym ptaków a losowo wybranymi stanowiskami oraz w średniej pierśnicy 5 wybranych gatunków drzew a także proporcji tych gatunków, między najbliższym otoczeniem drzew gniazdowych dzięciołów a stanowiskami losowymi. Nie wykryto istotnej różnicy w różnorodności gatunkowej drzewostanu między stanowiskami losowymi a obszarem otaczającym gniazda. Nieistotność większości otrzymanych wyników może być wyjaśniona częściowo niewielką liczbą zebranych danych. Jednak wyniki niniejszych badań mogą pomóc opracować skuteczne metody gospodarowania w ekosystemach leśnych a tym samym pozwolą chronić niektóre gatunki związane z tego typu siedliskami, takie jak np. dzięcioły.