Issues of cultural transfer in movie translation (on the example of the Jasmila's Žbanić film 'Jej droga')

Celem pracy jest znalezienie rozwiązań, które w napisach do filmu Jej droga zastosowała tłumaczka oraz odpowiedź na pytania: w jaki sposób poradziła sobie z problemem transferu kulturowego i czy zgodnie z zasadami kognitywno – komunikacyjnej teorii i teorii relewancji, udało się jej przekazać sens tekstu wyjściowego odbiorcom docelowym. Niniejsza praca składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym przedstawiono definicję przekładu audiowizualnego oraz pokazano, że można go traktować jako tłumaczenie intersemiotyczne. Ponadto w rozdziale pierwszym dokonano szczegółowego opisu filmu z perspektywy kognitywistycznej. Film został pokazany jako tekst, w którym występują cztery rodzaje kanałów komunikacyjnych. Co więcej, wykazano, że tłumaczenie audiowizualne jest aktem komunikacji międzykulturowej. W dalszej części pierwszego rozdziału przybliżono specyfikę tłumaczenia filmowego i jego etapy. Kolejno dokonano rozróżnienia rodzajów tłumaczenia filmowego, a następnie szczegółowo opisano wersję napisową, która była głównym przedmiotem zainteresowania w tej pracy. Uwaga skupiona została na ograniczeniach wypływających z tej metody i wpływających na warsztat tłumacza audiowizualnego.Drugi rozdział niniejszej pracy magisterskiej poświęcony został transferowi kulturowemu w przekładzie w ogóle i w przekładzie audiowizualnym. Film traktowany jest w nim jako komunikat, którego sens tłumacz powinien przekazać odbiorcy docelowemu. Przy okazji transferu kulturowego poruszony zostaje temat mitu nieprzekładalności i ekwiwalencji. Następnie zaprezentowana zostaje klasyfikacja strategii tłumaczeniowych autorstwa Lawrence’a Venutiego, czyli egzotyzacja i domestykacja. Po scharakteryzowaniu strategii następuje przejście do technik tłumaczeniowych i ich przedstawienie zgodnie z klasyfikacją zaproponowaną przez Vinay i Darbelnet oraz Paula Newmarka. Ten szeroki wachlarz technik uzupełniony zostaje propozycja wąskiego ujęcia ekwiwalencji, wyłącznie na potrzeby przekładu audiowizualnego. Ostatnią część drugiego rozdziału stanowi opis tła kulturowego filmu Jej droga.W trzeciej odsłonie tejże pracy magisterskiej dokonano analizy polskich napisów do filmu Jasmili Žbanić. W rozdziale analitycznym przedstawione zostały zarówno błędy tłumaczki, jak i ciekawe rozwiązania sytuacji problematycznych. Tych drugich w przypadku omawianej polskiej listy dialogowej jest znacznie mniej niż błędów popełnionych przez tłumaczkę.

The aim of this thesis is to find solutions in subtitles for which a translator had applied in film Jej droga and answer the questions: How do the translator coped with the problem of cultural transfer, and whether in accordance with the principles of cognitive - communication theory and relevance theory, managed to convey the meaning of the output text among the target audience.This paper consists of three chapters. The first outlines the definition of audiovisual translation, and shown that this definition can be treated as a intersemiotic translation. Moreover, in the first chapter a detailed description of the film was made from the perspective of cognitive science. The film was shown as text, in which are four types of communication channels. What is more, it was shown that audiovisual translation is an act of intercultural communication. In the remain part of the first chapter author brought closer to the specificity of the film and its translation stages. Successively there are different types of film translations presented, then the subtitles are described in detail, which was the main focus in this work. Attention was focused on the limitations arising from this method and influence on the audioovisual translator workshop.The second chapter of this thesis was devoted to cultural transfer in translation in general and in audiovisual translation. The film in this chapter is treated as a message which meaning translator must convey to the target recipient. On the occasion of the cultural transfer, the myth of non-translatability and equivalence are described. Then the translation strategies are presented by Lawrence Venutiego classification (foreignisation and domestication). After that there is a transition to the techniques of translation and its presentation according to the classification proposed by Vinay and Darbelnet and Paul Newmark. This wide range of techniques is complemented by a proposal for a narrow approach of equivalence, only for the audiovisual translation, proposed by Teresa Tomaszkiewicz. The last part of the second chapter provides a description of the cultural background of the film Jej droga. In the third installment of that thesis the Polish subtitles for Jasmila Zbanic film are analyzed. In the analytical chapter both the translator’s errors are presented interpreter and interesting ways of finding a way out of problematic situations.