W swojej pracy magisterskiej zajęłam się problemem świata zjawisk nadprzyrodzonych w literaturze romantycznej na przykładzie wczesnych utworów Adama Mickiewicza. Jest to świat zjawisk niewidzialnych, a jednak wyraźnie odczuwanych czy przeczuwanych przez bohaterów omawianych przeze mnie utworów. Doświadczenia te, mimo iż są niepojęte dla rozumu człowieka czy poznania zmysłowego, wywierają ogromny wpływ na postrzeganie świata realnego. Zasadnicze znaczenie w percepcji tego świata stanowi otwartość człowieka na doświadczanie nieskończoności oraz wnikliwość w poznawaniu duchowej strony życia. Jest to właśnie ten rodzaj poznania, kiedy człowiek w swych wyborach kieruje się tym, co podpowiadają mu serce i dusza. Zbiorem, w którym fascynacja tego typu zjawiskami ujawnia się po raz pierwszy, są wspomniane już wcześniej Ballady i romanse, a także „Dziady” kowieńsko-wileńskie oraz utwór Upiór. Właśnie na tych dziełach skupiłam się przy omawianiu tematu w pierwszej części mojej pracy.W pracy skupiłam się między innymi na tym, w jaki sposób wieszcz wykorzystuje w swoich dziełach elementy kształtujące świadomość i kulturę prostego ludu. Czy dąży on jedynie do wzbogacenia środków wyrazu o dodatkowy zasób nowych elementów, wątków i motywów, czy może głównym celem jest przejęcie całego systemu wierzeń i kultury, do której sięgał? W dalszej części przejdę bezpośrednio do omawiania poszczególnych zagadnień związanych z kulturą ludową. Na tym etapie pracy znajdzie się m.in. charakterystyka synkretycznego,, pogańsko- chrześcijańskiego charakteru kultury ludowej. Omówione zostaną również zjawiska związane z pogańskim charakterem kultury, funkcjonujące w czasach współczesnych Mickiewiczowi, a mianowicie relikty kultury agrarnej, zachowanej w świadomości ludu m.in. dzięki językowi. Ważny okaże się tu motyw występowania tabu dotyczących m.in. przestrzeni, płodności ziemi itd. W kontekście omawianych przeze mnie zagadnień ważną rolę odgrywała będzie opozycja sacrum - profanum oparta na dwóch zbiorach zdarzeń: o charakterze naturalnym i nadprzyrodzonym, z towarzyszącą mu atmosferą cudowności, cudu. Omówienie wyżej zaznaczonych zagadnień umożliwi charakterystykę świata zjawisk nadprzyrodzonych w kontekście utworów Adama Mickiewicza. Pomoże w dokonaniu jego szczegółowej rekonstrukcji, a także nakreśleniu jego granic.W kolejnej części pracy omówiłam utwory związane już z zupełnie inną tematyką, jednak w dalszym ciągu doskonale wpisujące się w zagadnienie związane z duchową stroną świata. Dalsza część poświęcona zostanie utworom pochodzącymz innego zbioru, także wywodzącego się z wczesnej twórczości Mickiewicza, a mianowicie Sonetom krymskim. Utwory te zostaną omówione w kontekście wprowadzenia liryki metafizycznej i orientalnej. Ukazane zostanie romantyczne poszukiwanie odrodzenia duchowego, próba wniknięcia w duchową rzeczywistość przy wykorzystaniu orientalnej szaty. Wschód, zostanie ukazany jako przestrzeń, gdzie ważną rolę odgrywa człowiek wraz ze swoją duchowością, potęgą i wzniosłością. Orient zostanie również ukazany jako kraina, która dla romantyków pozostaje wciąż tajemnicza w porównaniu z zachodnim racjonalizmem i postępem cywilizacyjnym. Jest ona ukazana jako kraina, gdzie wciąż trwają mity i gdzie wyczuwa się tchnienie nieskończoności. Zarówno w naturze jak i w ludziach Wschodu wyczuwa się spontaniczność. W dalszej części pracy opisane też zostaną charakterystyczne cechy języka, składające się na kunszt artystyczny, jaki towarzyszy dziełom inspirowanym Wschodem, a mianowicie: ozdobność, śmiałość w użyciu środków literackich, symboliczny charakter czy upodobanie do hiperboli.
In my Master Thesis I elaborate on world of supernatural phenomenon in romantic literature, based on early works of Adam Mickiewicz. It is a world of invisible phenomenon, yet perceived distinctly by characters of elaborated works. These experiences, although they are uncomprehended, they render huge influence on perception of real world. Fundamental meaning presents openness of person in perception on experiencing infinity of this world and insight accompanies in recognition of spiritual part of life. It is exactly this kind of knowledge, when person is driven in his choices ny his heart and soul. Fascination of this type of phenomena is made public for the first time in Ballady i romanse, as well as in "Dziady" kowieńsko-wileńskie and work Upiór. I have focused on these works in first chapter of my Thesis. Does the author tend to enchance expression with new threads, plots and themes?Further part covers Sonety krymskie. These work will be discussed in context of introduction of oriental metaphysical lyric.It show romantic spiritual revival, an attempt to enter spiritual reality using oriental forms of expression.The East is presented as a vast space where where person play important role along with his spirituality, might and nobleness. The Orient is also a land of mystery in comparison to western rationalism and civilization progress. It is shown as land, where myths last still and where breath of infinity is felt. Spontaneity can be observed both in people of the East and in nature itself. Specifics of languages will also be described in the Thesis, namely ornamentalism and audacity in use of literary forms of expression or preference of hyperbole.
