"Dopóki mamy twarze. Mit opowiedziany na nowo"- reinterpretacja mitu o Erosie i psyche w "Metamorfozach"Apulejusza C.S.Lewisa.

“Till We Have Faces. The Myth Retold” is the last novel by C.S. Lewis, who was one of the greatest christian writers in twentieth century. The novel tells the story of Orual, daughter of king of Glome, which is a little barbarian country that lies behind the borders of Hellenistic world. Story is based upon myth of Cupid and Psyche. First written version of this myth appears in chapter of “The Golden Ass” of Apuleius. Lewis himself makes a statement in afterword of his book that he “felt quite free to go behind Apuleius”. Apuleius was rather a transmitter than inventor of the tale in Lewis's opinion. As he says later “[Apuleius] in relation to my work he is a source, not an influence nor model”. “Till We Have Faces” is a re-telling of the myth of Cupid and Psyche from the point of view of Orual, Psyche's ugly sister. I decided to point out differences and similarities in telling of the tale of Cupid and Psyche by Apuleius and by Lewis. Generally the plot is the same. In both versions there are symbols easy to point out: Psyche as a Soul, Cupid as a Love, Venus-Ungit and also Redival as a Flesh and Orual as something between Psyche and her younger sister, Redival. There are some threads treated differently as for example jealousy of gods and Psyche's sisters. Psyche's sisters in “The Golden Ass” are jealous of Psyche's wealth, her palace and the fact that she is probably married to god. Therefore they decide to take her happiness by deceiving her. In “Till We Have Faces” Orual is jealous of Psyche herself and her love. She thinks that gods have taken Psyche from her and therefore she writes accusation against them. The most important difference is that Orual cannot see Psyche's palace. As Lewis says in his afterword: “The central alteration in my own version consists in making Psyche's palace invisible to normal, mortal eyes— if making is not the wrong word for something which forced itself upon me, almost at my first reading of the story, as the way the thing must have been. This change of course brings with it a more ambivalent motive and a different character for my heroine and finally modifies the whole quality of the tale”. Despite differences both tales tell about union with God. In Apuleius version Psyche, after her service for Venus, is united with Cupid. In ending of “Till We Have Faces” Orual is united with Psyche and gods. Also both stories are about journey. In “The Golden Ass” there is a spirit journey to union with god, which one can achieve through beauty. In “Till We Have Faces” there is no allegorical journey, but Orual makes her way to self understanding by writing a book about her fight with gods. In the end she meets God face to face and gains peace.

„Dopóki mamy twarze. Mit opowiedziany na nowo” to ostatnia powieść C.S. Lewisa, jednego z największych pisarzy chrześcijańskich XX wieku. Książka, na co wskazuje podtytuł, to nowa interpretacja mitu o Erosie i Psyche. Pierwsza pisana wersja tej baśni pojawia się w „Metamorfozach” Apulejusza. Lewis, w posłowiu do „Dopóki mamy twarze”, napisał, że podąża w swojej wersji za Apulejuszem, lecz traktuje go bardziej jako źródło, a nie wzór. Według Lewisa, Apulejusz był raczej interpretatorem mitu, nie zaś jego twórcą. Lewis przedstawia baśń o Erosie i Psyche z punktu widzenia jej brzydkiej siostry, Orual. W mojej pracy postanowiłam wykazać różnice oraz podobieństwa zachodzące między wersjami mitu. Historia i splot wydarzeń generalnie są bardzo podobne. W obu wersjach pojawiają się symbole, które łatwo zrozumieć: Psyche symbolizuje Duszę, Eros - Miłość, Wenus/Ungit oraz Rediwal, druga siostra Psyche, symbolizują Ciało, natomiast Orual jest czymś pomiędzy Psyche a Rediwal. Kilka wątków jest zupełnie inaczej potraktowanych, takich jak zazdrość bogów i sióstr Psyche. W „Metamorfozach” siostry zazdroszczą Psyche jej bogactwa, pałacu i tego, że prawdopodobnie jest żoną boga. Dlatego postanawiają ją oszukać i pozbawić szczęścia. W „Dopóki mamy twarze” Orual jest zazdrosna o Psyche i jej miłość. Dziewczyna uważa, że bogowie zabrali jej ukochaną Psyche i dlatego spisuje przeciw nim oskarżenie. Najważniejszą różnicą w wersjach jest to, że Orual nie może zobaczyć pałacu Psyche. Pociąga to za sobą zmianę motywacji bohaterek oraz otwiera nowe drogi interpretacji mitu. Pomimo wielu różnic, obie wersje powieści opowiadają o połączeniu z bogiem. U Apulejusza Psyche jedna się z Erosem i Wenus, a u Lewisa Orual godzi się ze swoją siostrą oraz z bogami. Oba mity nawiązują do motywu podróży. W „Metamorfozach” jest to duchowa wędrówka duszy ku pojednaniu z bogiem, co można osiągnąć jedynie poprzez piękno. W „Dopóki mamy twarze” zamiast alegorycznej podróży, główna bohaterka przechodzi drogę do samopoznania poprzez pisanie książki o jej walce z bogami. Na koniec Orual spotyka się z bogiem twarzą w twarz i osiąga spokój.