Niemieckie i polskie somatyzmy - porównanie pod względem semantyczno-stylistycznym

Przedmiotem badań niniejszej pracy dyplomowej są somatyzmy. Te skomplikowane jednostki językowe mogą przysparzać pewnych trudności w rozumieniu i tłumaczeniu, gdyż nie zawsze można wywnioskować ich znaczenie na podstawie znaczeń poszczególnych części składowych. Część praktyczna pracy została poświęcona kontrastywnemu porównaniu polskich i niemieckich frazeologizmów zawierających określenia części ciała takie jak oko, ręka i głowa i miała na celu stwierdzić, w jakim stopniu różnią się one od siebie pod względem semantyczno-stilistycznym. Niemieckie somatyzmy zostały skonfrontowane ze swoimi polskimi ekwiwalentami i przyporządkowane odpowiedniemu typowi ekwiwalencji. Przeprowadzona analiza dowodzi, że najwięcej somatycznych odpowiedników przedstawia jedynie częściową ekwiwalencje, a całkowicie ekwiwalentne pary somatyzmów występują znacznie rzadziej. Brak frazeologicznego odpowiednika stwierdza się przede wszystkim w przypadku przysłów, gdyż te w znacznym stopniu uwarunkowane są przez historię i kulturę. Choć język polski i niemiecki na polu frazeologii wykazuje wiele różnic, to jednak również na tym obszarze możemy doszukać się podobieństw. W obydwóch językach to idiomy stanowią największy procent wszystkich somatyzmów, które zarówno w języku polskim jak i niemieckim wyrażane są w języku potocznym, ponieważ stanowią one istotny element codziennej komunikacji. Codzienny język jest tak wypełniony wyrażeniami frazeologicznymi, że wielu ludzi używa frazeologizmów nawet nieświadomie.

The subject matter of this thesis are somatic phrasemes. These very complex linguistic units prepare certain difficulties in understanding or translating, because their meaning can not be always inferred from the meanings of the individual components.The practical part of the work is dedicated to the contrastive comparison of Polish and German phrasemes with names of body parts such as eye, hand and head and has to determine the extent to which these differ of each other in semantic-stylistic aspect. The German somatic phrasemes are confronted with their Polish equivalents and the corresponding equivalence type assigned. The analysis shows that the most somatic equivalents constitute only a partial equivalence and totally equivalent pairs of somatic phrasemes are clearly rare. The absence of phraseological equivalent concerns especially proverbs because they are culturally and historically determined. Although the Polish and the German language on the phraseological field have certain differences, the similarities can be found for both of them. In both languages, idioms have the largest share of somatic phrasemes, which are expressed both in German and in Polish mostly in the colloquial language, because they represent important forms of expression in everyday communication. The everyday language is the phraseological expressions so crowded that many people use idioms sometimes unconsciously.

Den Untersuchungsgegenstand der vorliegenden Diplomarbeit sind Somatismen. Diese sehr komplizierten sprachlichen Einheiten können beim Verstehen oder Übersetzen gewisse Schwierigkeiten bereiten, weil man ihre Bedeutung nicht immer aus den Bedeutungen der einzelnen Bestandteile erschließen kann. Der praktische Teil der Arbeit wurde dem kontrastiven Vergleich von polnischen und deutschen Phraseologismen mit Körperteilbezeichnungen wie Auge, Hand und Kopf gewidmet und hatte zum Ziel festzustellen, inwieweit sich diese Somatismen unter semantisch-stilistischem Aspekt voneinander unterscheiden. Die deutschen Somatismen wurden mit ihren polnischen Äquivalenten konfrontiert und dem entsprechenden Äquivalenztyp zugeordnet. Die durchgeführte Analyse beweist, dass die meisten somatischen Entsprechungen nur eine partielle Äquivalenz bilden und total äquivalente Paare von Somatismen eindeutig seltener vorkommen. Das Fehlen des phraseologischen Äquivalents stellt man vor allem bei Sprichwörtern fest, weil diese weitgehend kulturell und historisch bedingt sind. Obwohl die polnische und die deutsche Sprache auf dem phraseologischen Feld gewisse Abweichungen aufweisen, lassen sich für sie in diesem Bereich auch Ähnlichkeiten feststellen. In beiden Sprachen haben Idiome den größten Anteil an Somatismen, die sowohl im Deutschen als auch im Polnischen am meisten in der Umgangssprache ausgedrückt werden, weil sie ein wichtiges Mittel der alltäglichen Kommunikation darstellen. Die Alltagssprache ist mit den phraseologischen Ausdrücken so überfüllt, dass sehr viele Menschen Phraseologismen manchmal sogar unbewusst benutzen.