Status leksemów unus oraz ille w Itinerarium Egeriae.

Niniejsza praca została poświęcona pochodzącemu z końca IV wieku n.e. utworowi Itinerarium Egeriae. Bada się język łaciński, w tym czasie określany mianem łaciny ludowej lub łaciny potocznej, koncentrując się przede wszystkim na szczegółowej analizie statusu dwóch leksemów: unus oraz ille. Pierwszy rozdział stanowi wprowadzenie do analizowanego utworu. Przedstawia treść dzieła, tradycję rękopiśmienną oraz datację utworu. Prezentuje teorie na temat autora tekstu, jego statusu społecznego oraz pochodzenia, a także rozważa jej szeroko dyskutowaną przynależność do zakonu lub wspólnoty innego rodzaju. Drugi rozdział został poświęcony przedstawieniu najważniejszych zmian morfologicznych, jakim uległ język łaciński w czasach poklasycznych. Rozważa się zmiany zachodzące w obrębie poszczególnych części mowy.Trzeci rozdział jest poświęcony głównemu tematowi pracy, czyli analizie statusu leksemów unus oraz ille. W pierwszej części przedstawiona została krótka charakterystyka rodzajników nieokreślonego i określonego. Druga część opisuje klasyczny liczebnik główny unus, następnie przedstawia i analizuje wszystkie konteksty, w jakich pojawia się leksem unus, przypisując mu odpowiednio status liczebnika lub rodzajnika nieokreślonego. Trzecia część poświęcona jest przedstawieniu klasycznego zaimka wskazującego ille, następnie prezentuje i analizuje wszystkie użycia determinantu, aby przypisać mu wartość zaimka wskazującego lub rodzajnika określonego.

This dissertation is devoted to the work Itinerarium Egeriae form the end of 4th century AD. The Latin language, which in that time is called the Vulgar or Late Latin, is studied focused on detailed analysis of the status of two lexemes: unus and ille. The first chapter is an introduction to the work Itinerarium Egeriae. It presents the plot of the work, but also the history of the manuscript itself. The chapter says when the composition was written, when was discovered and how many times it could be copied or re-written till now. It shows presuppositions about the author of the work, her social status and origin. It also explains why, by many, she is concerned as a member of an order or other religious community.The second chapter is dedicated to the most important morphological changes that took place in Latin in the postclassical times. It takes into consideration all the parts of speech, how they have been changing through the years. The third chapter is devoted to the main subject of this dissertation, that is the analysis of status of lexemes unus and ille. In the first part, I present the short characterization of the definite and indefinite article. In the second part, I describe the classical cardinal number unus, then all the contexts in which the lexeme unus is appearing are shown and analysed. Respectively to this analysis the status of number or of the article indefinite is attributed to lexemes. The third part is voted to present the classical pronoun demonstrative ille. I present all contexts in which the determinant is used and then I interpret how the value of pronoun demonstrative or of article definite is attributed to them in every single case..The whole work is based on linguistics’ methods of research and is focused on this specific issue of using two lexemes ille and unus in this one manuscript.