On the search of identity. National identification in chosen novels of Joanna Bator

Celem pracy jest prześledzenie, jaką rolę tożsamość narodowa odgrywa w procesie kształtowania się tożsamości jednostkowej we współczesnym świecie. Podstawę dla rozważań stanowiły trzy powieści napisane przez Joannę Bator: Piaskowa Góra, Chmurdalia i Ciemno, prawie noc.Analizując te powieści można dostrzec, w jaki sposób zmieniało się podejście do tożsamości po wojnie. Głównymi bohaterami są przedstawiciele trzech pokoleń i z tego względu te literackie przykłady wydają się szczególnie interesujące. Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza postaw związanych z kategorią miejsca w omawianych powieściach i roli tej kategorii w procesie kształtowania tożsamości jednostki.W pracy założono, że w zglobalizowanym świecie ludziom pozbawionym korzeni i poczucia bezpieczeństwa kategoria tożsamości indywidualnej sprawia problemy. Na podstawie interpretacji postaw poszczególnych bohaterów powieści Bator, wyróżnione zostały dwa sposoby radzenia sobie zarówno z problemem tożsamości narodowej, jak i indywidualnej. Pierwszym z nich jest postawa otwartości względem innych kultur, która w niniejszej pracy wiązana jest z projektem "obywatela świata". Opiera się ona na odrzuceniu tożsamości narodowej jako niepotrzebnej i ograniczającej. Druga postawa związana jest z "renesansem tożsamości zbiorowej", który wynika z potrzeby akceptacji i wspólnoty, stanowiącej odpowiedź na niepewny i niestabilny charakter współczesnej rzeczywistości i problemów związanych z tożsamością jednostkową.

The aim of the dissertation is to examine the role of national identity in the process of shaping an individual identity of a person in modern world. Basis for this examination were three novels written by Joanna Bator: Piaskowa Góra, Chmurdalia and Ciemno, prawie noc.Within the analysis of these novels, one may notice how the approach to the problem of identity has changed since the end of the Second World War. Main characters are representatives of three consecutive generations and therefore these literary examples are particularly interesting for examining those changes. Analyzed was the approach to the category of a place and the role of this category for an individual. Assumed was that in globalized world, in which people are deprived of roots and sense of safety, they have some difficulties within answering the question of own identity. On the basis of interpretation of attitudes of specific characters in the novels, noticed was that there are two possible ways of dealing with the problem of both individual and national identity. The first is an attitude of openess to other cultures and people and in this paper it is defined as „citizen of the world” attitude. It is based on rejection of national identity, considered as unnecessary and limiting. The second is associated with „renaissance of collective identity” that results from the need of acceptance and fellowship as an answer to uncertainty and unstability of contemporary reality and problems with the individual identity.