Niniejsza praca magisterska poświęcona jest polskiej propozycji na światową listę UNESCO – zabytkowemu osiedlu górniczemu w Katowicach – Nikiszowcu. Województwo śląskie, mimo licznej i bogatej spuścizny po przodkach, nie doczekało się wyróżnienia jakim jest wpis na światową listę dziedzictwa kulturowego. Nikiszowiec, jako najbardziej reprezentatywne osiedle górnicze na Śląsku, oraz świadectwo istotnego okresu w historii Śląska, spełnia warunki konieczne i pretenduje do wpisu.Celem pracy było ukazanie Nikiszowca, jako miejsca wartego światowej uwagi, oraz zbadanie, jaki stosunek mają Ślązacy do dziedzictwa kulturowego w regionie. Analiza poziomu świadomości oraz faktycznego zaangażowania i zainteresowania zabytkami są ważne z punktu widzenia wykorzystywania dziedzictwa przez obecne pokolenie. Rola, jaką pełni współcześnie lokalna społeczność, jest kluczowa w dążeniach do UNESCO. W części opisowej pracy zawarto charakterystykę zabytkowego osiedla, ze szczególnym uwzględnieniem historii oraz unikatowej architektury, a także charakterystykę najważniejszych współczesnych wydarzeń o charakterze kulturalnym związanych z tym miejscem. Uzupełnieniem jest krótki opis podobnych do Nikiszowca, pochodzących z tego samego okresu historii, zabytków znajdujących się w Europie. Szczególnie ważną częścią jest analiza sposobów zarządzania i rozwiązywania problemów w zakresie wykorzystywania dziedzictwa związanego z przemysłem w krajach zachodnich, z których Polska powinna czerpać inspiracje. W dalszej części pracy przedstawiono badania, które sprawdzały wiedzę i świadomość Ślązaków na temat ich własnego dziedzictwa kulturowego – ze szczególnym uwzględnieniem zabytkowego osiedla górniczego w Nikiszowcu. Na tej podstawie zdefiniowano wnioski, wyłoniły się pewne współczesne tendencje w dziedzinie zarządzania dziedzictwem oraz uwydatniły się obszary działań, które wymagają wzmocnienia oraz poprawienia.Podsumowaniem pracy jest autorska refleksja na temat roli zabytków we współczesnym świecie. Poświęcono uwagę zagadnieniom tj. tożsamość, świadomość, partycypacja społeczna, turystyka kulturowa. Udowodniono, że świadomość własnego dziedzictwa jest podstawą przy definiowaniu tożsamości, oraz warunkiem koniecznym, by właściwie korzystać ze spuścizny pozostawionej przez przodków we współczesnym, komercyjnym i coraz bardziej unifikującym się świecie.
This thesis is devoted to the Polish proposal for a global list UNESCO - historic mining district in Katowice – Nikiszowiec. Silesia region, despite the numerous and rich heritage of their ancestors, not live to see the distinction, which is the entry to World Heritage List. Nikiszowiec, as the most representative of the mining district in Silesia, and the certificate of a significant period in the history of Silesia, fulfills the conditions necessary for the entry and pretend. The aim of this study was to demonstrate Nikiszowiec as a place worthy of global attention, and to examine what proportion are Silesians to cultural heritage in the region. Analysis of the level of awareness and a real commitment and interest monuments, are important from the point of view of the use of the heritage of the present generation. The role it plays today the local community, is pivotal in efforts to UNESCO.In descriptive part of the paper contains the characteristics of the historic settlements, with special consideration the history and unique architecture, and the characteristic of today's, most important cultural events related to this place. Complement is a short description monuments which are similar to Nikiszowiec, coming from the same period of history, and are located in Europe. A particularly important part of the work is to analyze ways to manage and troubleshoot the use of heritage associated with the industry in Western countries, of which Poland should to get inspiration.In the following part of the thesis presents research, which checked the knowledge and awareness of the Silesian about their own cultural heritage – for example the historic mining settlement in Nikiszowiec. On this basis, drew conclusions, emerged contemporary trends in the field of heritage management, and highlighted the areas of work that need to be strengthened and improved. Summary of the thesis is the author's reflection on the role of monuments in the modern world. Devoted to attention of issues: identity, awareness, social participation, cultural tourism. It has been shown that awareness of one's heritage is the basis for defining their own identity, and a prerequisite to properly use the legacy left by ancestors in the modern, commercial and more unifying world.
