FRAZEOLOGIA ANGIELSKA A NARZĄDY WEWNĘTRZNE W ŚWIETLE TRADYCYJNEJ MEDYCYNY CHIŃSKIEJ – ZBIEŻNOŚĆ CZY ROZBIEŻNOŚĆ

Celem pracy jest wykrycie zbieżności między Tradycyjną Medycyną Chińską a koncepcją ciała człowieka w kulturze Zachodu. Język w niniejszej pracy staje się podstawą do oceny, czy koncepcja człowieka w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej jest na tyle uniwersalna, by znaleźć swoje odzwierciedlenie w obrazie jaki wyłania się z analizy angielskich frazeologizmów somatycznych.Pierwszy rozdział pracy jest wprowadzeniem do historii anatomii człowieka na gruncie kultury zachodniej, przedstawia teorię humoralną Hipokratesa oraz rozważania filozoficzne myślicieli europejskich, a także zarysowuje koncepcję człowieka w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej. Drugi rozdział jest częścią językoznawczą – rozpoczyna się wstępem do frazeologii: przedstawia charakterystykę oraz klasyfikację związków frazeologicznych, a następnie przygląda się językowi i jego funkcji nośnika kultury. W rozdziale tym poruszony jest także temat motywacji języka figuratywnego. W związku z tym, że ciało człowieka jest punktem wyjścia dla rozważań kognitywnych, niewielki fragment pracy traktuje o różnicach międzykulturowych w kategoryzowaniu ciała ludzkiego wynikających z jego wieloaspektowości i złożoności zarówno anatomicznej jak i fizjologicznej. Do części badawczej zgromadziłam związki frazeologiczne języka angielskiego zawierające somatyzmy takie jak: Liver, Heart, Spleen, Lungs, Kidneys oraz Gall Bladder. Przeprowadzona analiza pokazała pewną zbieżność między zachodnią i wschodnią koncepcją ciała ludzkiego i narządów wewnętrznych. W języku angielskim można odnaleźć ślady teorii humoralnej oraz podejścia anatomicznego, ale frazeologia nawiązuje także, choć nie w sposób bezpośredni, do teorii Pięciu Elementów i teorii Narządów Tradycyjnej Medycyny Chińskiej.

The aim of this master thesis is to investigate the traces of the Traditional Chinese Medicine philosophy within the English language. In the analysis phraseology becomes a testing ground for verification whether the concept of the human body, as seen by the English phraseology, is convergent with the concept of the human body within the Traditional Chinese Medicine. The first chapter presents medical and philosophical theories established within the Eastern and Western culture (Humoral Doctrine, Cartesian dualism, Five Element and Organ Theory among them), which at certain point in history had a major impact upon the way the human body was perceived and categorized. The second chapter presents the influence of culture on phraseological units. It starts with a general introduction to phraseology, classification of phraseological units, it lists their typical characteristics and goes on to show the reciprocal relationship of language and culture. It also enumerates elements of culture which permeate language as well as distinguishes different types of motivation behind figurative phraseological units. Since the human body is a central concept in cognitivism, a fragment of my thesis touches upon the notion of embodiment and diversity of human body categorization arising from various sociocultural contexts.In the linguistic analysis I have juxtaposed the images evoked by the English phraseological units comprising somatisms such as: Liver, Kidneys, Gall Bladder, Heart and Spleen, with the Traditional Chinese Medicine concept of the human body and its Five Element Theory. Out of the whole range of phraeological units I have been mainly interested in idiomatic expressions. I have not excluded one-word metaphors since I thought they were representative and relevant for answering the question included in the thesis. The study confirmed that phraseology is capable of preserving traces of cognitions and world theories prevalent at a particular point in time and can serve as an intermediary and a carrier of culture. The linguistic data revealed certain correlation between the theories of the human body as understood by the East and by the West and the study proved that English phraseology bears faint traces of Humoral Doctrine, but also, though of course not directly, reveals some parallels to the Five Element and Organ Theory of the Traditional Chinese Medicine.