Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez sądy

Przedmiotem niniejszej pracy jest dopuszczalność bezpośredniego stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez sądy. Problematyka ta jest ważna zarówno w teorii prawa, jak również w praktyce jego stosowania. Niewątpliwie walor praktyczny zagadnienia ma doniosłe znaczenie dla podmiotów wobec których określone rozstrzygnięcia mają zostać podjęte. W pierwszym rozdziale omówione zostały zagadnienia o charakterze terminologicznym oraz charakterystyka konstytucji in genere. Drugi rozdział został poświęcony przedstawieniu modeli kontroli konstytucyjności prawa.W trzecim rozdziale uwagę skupiono na problematyce sądowego stosowania prawa ze szczególnym omówieniem art. 8 ust. 2 Konstytucji RP. Przedstawiona została również charakterystyka zasady bezpośredniego stosowania prawa, poprzez omówienie pojęcia, zakresu przedmiotowego i podmiotowego, a także form (postaci). W rozdziale czwartym poruszone zostało zagadnienie kontroli konstytucyjności prawa ze szczególnym uwzględnieniem roli Trybunału Konstytucyjnego w polskim systemie prawnym, jako centralnego organu o szczególnej kompetencji w zakresie badania zgodności prawa z ustawą zasadniczą. Opisane zostały m.in. na zakres, tryb i zasady kontroli jak również kognicja TK.Kluczowy punkt moich rozważań stanowi zagadnienie kompetencji sądów powszechnych do odmowy zastosowania ustawy niezgodnej z Konstytucją RP. Analiza ta związana jest z konstytucyjnie zagwarantowaną kompetencją TK w dziedzinie orzekania o niekonstytucyjności prawa na tle wykładni art. 8 ust. 2 w zw. z art. 178 ust. 1 i art. 193 Konstytucji RP. W istocie problem ten sprowadza się do ustalenia właściwego rozgraniczenia wyłącznej kompetencji Trybunału w zakresie kontroli konstytucyjności prawa z zakresem sprawowanego przez sądy powszechne wymiaru sprawiedliwości. W pracy zaprezentowano poglądy związane zarówno ze stosowaniem prawa przez sądy in genere, jak również z tzw. bezpośrednim stosowaniem Konstytucji w praktyce. Ze względu na zbliżony mechanizm poruszono także problematykę stosowania prawa Unii Europejskiej przez sądy.

This paper concerns the problem of direct application the provisions of constitution by courts in adjudicating activity. Importance of this issue can be recognized both on field of law theory and in decision making process. The individuals, which cases are taken into consideration by courts are interested in this issue (practical significance).Firstly there were presented issues connected with terminological aspects. Furthermore in first chapter author deals with characterization of constitution as a normative act. The models of constitution review were presented in second chapter. In third chapter author considers range and permissibility of direct application of constitution norms and values by courts. Those findings were taken under art. 8.2. Constitution. Furthermore there were presented some issues connected with characterization of principle of direct application constitutional norms as the basis of court ruling. Constitutional Court of the Republic of Poland, as a main authority on field of constitution review were presented in chapter four. Author describes also the proceedings before Constitutional Court and its jurisdiction.The crucial problem, which were presented in this paper is connected with court’s ability to overrule the provisions of law. The question is whether courts are able to set their decision solely on constitutional norms? Analysis were taken under the art. 8.2, 178.1 and 193 of Constitution. This issue is also connected with the scope of jurisdiction of Constitutional Court under the polish legal system.The paper presents the views regarding both the application of the law by the courts in genere, as well as the direct application of the Constitution in practice. Due to their similar mechanism also into consideration were taken the issues of the application of European Union law by the courts.