"Aleksandar Petrovićs film creation in the context of the Yugoslav Black Wave."

Czarna fala to nazwa zjawiska mającego miejsce na jugosłowiańskiej politycznej i kulturalnej scenie w okresie od ok. 1958 do 1973 roku. Wiąże się ono z twórczością grupy reżyserów, scenarzystów, a także pisarzy tego okresu, którzy przez panujące władze określani byli krytykami socjalistycznego porządku i społeczeństwa. Poniższa praca jest próbą analizy twórczości prekursora omawianego zjawiska w Jugosławii – Aleksandra Petrovicia. Pierwszy rozdział traktuje o awangardowych tendencjach, które zaczęły pojawiać się w kinie europejskim od końca lat 50. XX wieku. W pracy opisywany jest przebieg tego zjawiska we Francji oraz Czechosłowacji, ponieważ to właśnie z tymi ośrodkami związany był w różny sposób prekursor jugosłowiańskiej czarnej fali Aleksandar Petrović. W kolejnym rozdziale pokrótce przedstawiony jest dorobek reżyserów lat 50. XX wieku, a także przebieg Czarnej Fali w Jugosławii. Po drugiej wojnie światowej kręcono przede wszystkim partyzanckie filmy wojenne, które były elementem propagandy socjalistycznych władz i przedstawiały walkę za ojczyznę nieomylnych partyzantów. Dopiero nakręcone w 1961. roku filmy Dvoje Aleksandra Petrovicia i Ples na kisi Boštjana Hladnika zapoczątkowały przełom w kinie dawnej Jugosławii. Rozdział trzeci to bliższe przedstawienie sylwetki urodzonego 14 stycznia 1929 roku w Paryżu Aleksandra Petrovicia. Jako absolutny autor swoich dzieł, będący jednocześnie ich reżyserem, scenarzystą, a także osobą, która zajmuje się takimi detalami, jak na przykład dobór ścieżki dźwiękowej, stał się on wzorem dla innych twórców. Poza filmami, pozostawił po sobie także wiele tekstów, dotyczących nie tylko kinematografii, ale także estetyki, literatury i szeroko rozumianej sztuki.Petrović w swoich filmach zajmuje się zupełnie nowymi tematami, a także reinterpretuje te, które były poruszane dotychczas. Ostatni rozdział to analiza jego filmów, w których przedstawia on nowe spojrzenie na partyzanckie filmy wojenne, ukazuje sceptyczny stosunek do otaczającej rzeczywistości i życie ludzi na ubogiej prowincji, a także porusza problem wolności artystycznego wyrazu. Po analizie wybranych filmów reżysera można zauważyć, iż przez jego twórczość przewija się szereg motywów i symboli, które niezwykle umiejętnie wplata on w ich fabułę.Petrović, porusza w swoich dziełach czasami bardzo brutalne i ponure tematy jednak jest to spowodowane jego chęcią ukazania realiów panujących wtedy w Jugosławii. Wszakże przestawianie codziennego życia zwykłych ludzi było jednym z głównych założeń twórców Czarnej Fali.

Period of 60's and early 70’s was best time of the Yugoslav cinematography. This period is called Yugoslav black wave. In this work we describe and analyze live and movies of Aleksandar Petrović – the pioneer of this trend in Yugoslavia. In the first chapter we write about influence which came in artistic sense from the French, Polish and Czechoslovak new waves. Aleksandar Petrovic was heavily influenced by the French New Wave because already as a student he became interested in the French magazine "Cahiers du Cinéma". He began to study in Czechoslovakia in 1947. In the second chapter we write about this how black wave looked in Yugoslavia. It came as a reaction of the partisan war films and was a great innovation. In general the main goal of the new generation of directors was to show the everyday life of ordinary people. Aleksandar Petrović’s Dvoje together with Boštjan Hladnik’s Ples na kiši were the first films that began venturing towards experimentation with form and content. In the third chapter, there are information about life and work of Aleksandar Petrović, and in the fourth chapter we analyze his movies. As a conclusion, we can say that Petrović’s movies are maybe dark and pessimistic but they show how people lived in this time in Yugoslavia. What is more, there is a few themes and topic which seems to be Petrović’s favorite like the life of a gypsies or violence against women.