Przepisy kulinarne stanowią nieodzowną część codziennego życia wielu ludzi. Wiele aspektów rozwoju tego gatunku tekstowego stanowi obecnie obiekt licznych badań lingwistycznych. Dotychczas panująca pośród badaczy teza, iż przepis kulinarny cechuje prostota budowy oraz przekazu jest coraz częściej podważany. Zjawisko to jest wynikiem ciągłego pojawiania się nowych form przepisów kulinarnych, które są skutkiem rozwoju nowych mediów, a dostosowując się do potrzeb współczesnego społeczeństwa, zyskują coraz większą popularność. Nowopowstałe rodzaje przepisów kulinarnych ze względu na występowanie licznych aspektów, interesujących pod względem lingwistycznym, stają się zatem coraz częściej tematem analiz oraz badań lingwistycznych. Celem niniejszej pracy magisterskiej jest przedstawienie wybranych zagadnień dotyczących rozwoju gatunku tekstowego, jakim jest przepis kulinarny, które są wynikiem powstania nowych środków przekazu. Największą uwagę poświęcono przełomowi medialnemu, który przyczynił się do powstania przepisów internetowych, a także podobieństwom oraz różnicom pomiędzy przepisami dostępnymi w wersji drukowanej, pochodzącymi z ostatnich dziesięcioleci XX wieku oraz elektronicznej z XXI wieku, jak i zależnościami między nimi. Ponieważ rozwój tego gatunku tekstowego sięga znacznie dalej, podczas analizy niektórych aspektów konieczne było poruszenie zagadnień związanych z przepisami kulinarnymi z wcześniejszych dziesięcioleci. Pierwszy rozdział niniejszej pracy dyplomowej poświęcony jest wybranym definicjom tekstu, które zawierają aspekty potrzebne do późniejszej analizy. Następnie przedstawione zostanie pojęcie gatunku tekstowego oraz kryteriów ich podziału w oparciu o teorie lingwistyczne wybranych autorów. Kolejnym punktem jest przedstawienie przepisu kulinarnego jako przykładu gatunku tekstowego z uwzględnieniem jego definicji, związanych z nim pojęć oraz terminów, funkcji, a także makro– oraz mikrostruktury. W rozdziale czwartym poruszono temat internetowych przepisów kulinarnych rozumianych jako połączenie tradycyjnych przepisów omawianych w poprzednim rozdziale z innowacyjnymi przepisami dostępnymi internetowo. Następnie zostanie przeprowadzono analizę wybranych przepisów bazującą na zagadnieniach poruszanych w części teoretycznej. Zakończenie pracy stanowi dwuetapowe przedstawienie wniosków. W pierwszej części są to spostrzeżenia wynikające z części analitycznej, natomiast kolejna część zawiera wnioski ogólne.
Die Kochrezepte machen einen feste Bestandteil des Alltags von mehreren Menschen aus. Die Entwicklung der Kochrezeptformen unter diversen Aspekten wird heutzutage mehreren Forschungen unterzogen. Die bisher in der linguistischen Welt herrschende Meinung über Geradheit des Kochrezeptes bezüglich seiner Aufbauelemente und der Verständlichkeit wird immer häufiger abgelehnt, weil dank der neu entstandenen Rezeptformen, die sich im Laufe der medialen Entwicklung gebildet und durchgesetzt haben, das Kochrezept zu einem äußerst interessanten Forschungsobjekt geworden ist, das vielseitig und unter mehreren Aspekten analysiert werden kann.Die vorliegende Arbeit hat zum Ziel auf ausgewählte Aspekte der Entwicklung dieser Textsorte aufmerksam zu machen, die als Folgen des medialen Umbruchs zu betrachten sind. Es handelt sich hier vor allem um den Durchgang von dem Druck–Rezepten zu den elektronischen Kochrezepten und die zwischen den beiden Darbietungsformen vorhandenen Gemeinsamkeiten und Unterschiede sowie ihren gegenseitigen Einfluss. Da Geschichte des Kochrezeptes als Textsorte sehr umfangreich ist, wird der Fokus überwiegend auf Rezepte aus der zweiten Hälfte des 20. Jhs. und des 21 Jhs. gelegt, wobei in mehreren Aspekten unentbehrlich ist, auf die Vorläufer der heutzutage verbreiteten Rezeptschemata und ihre Aspekte einzugehen, auf die sich die meisten Kochrezept konstituierenden Einheiten weiterhin stützen. Zunächst wird die Darstellung von den ausgewählten Textdefinitionen vorgelegt, in denen diverse Aspekte zum Ausdruck gebracht werden, die von Relevanz für die nachfolgenden Analysepunkte sind. Ferner wird auf den Begriff Textsorte unter Berücksichtigung der Differenzierungsmerkmale und ihrer Konstituenten eingegangen, die in Anlehnung an diversen linguistischen Ansätzen expliziert werden. Im Weiteren wird das Kochrezept als Beispiel einer Textsorte in den Mittelpunkt gerückt. In diesem Punkt werden die Kochrezeptdefinitionen, terminologische Begrifflichkeiten, Funktionen, sowie Makro– und Mikrostruktur näher bestimmt. Das vierte Kapitel beschäftigt sich mit elektronischen Kochrezepten, die als eine Brücke zwischen den traditionellen, in dem vorangehenden Kapitel besprochenen, und den unter dem Einfluss des Internets entstandenen elektronischen Kochrezepten fungieren. Daraufhin wird eine Analyse ausgewählter Rezepte durchgeführt, die auf einigen in dem theoretischen Teil der vorliegenden Arbeit explizierten Punkten basiert. Die nachfolgenden Schlussfolgerungen basieren in erster Linie auf den Ergebnissen der durchgeführten Analyse.
Kitchen recipes are an indespensable part of the everyday life of many people. Numerous aspects of the genre are currently being analysed by many linguists. Additionally, more often than ever the academic perspective on the simplicity of the form and message of the genre is being called into question. Such a change is a result of a constant emergence of new forms of recipes which stem from the development of new media channels. The new forms of the genre gain more and more popularity as they evolve to fit the needs of the modern society. The newly created types of the recipes, due to their interesting linguistic structure, are therefore becoming a popular topic of the academic reseach. The thesis aims to depict selected aspects of the development of the genre of kitchen recipes due to the changes of the media channels. A lot of attention is given to the changes of media which led to the creation of new types of recipes in the Internet and to the similarities and differences between the standard recipes of the late 20th century and the digital ones from the 21st century, as well as the relations between them. As the roots of the genre reach far, the analysis of certain aspects required discussing the concepts linked to the recipes of the older decades. The first chapter of the thesis includes selected definitions of text which are essential for the analysis to come. Subsequently, the term 'genre' is introduced as well as the criteria of sub-dividing the concept based on the linguistic theories of selected researchers. The third chapter depicts recipe as an example of a literary genre by including definitions, additional terms, functions and depicting its micro- and macrostructure. The next chapter focuses on the digital recipes of the Internet understood as the combination of the traditional recipes (discussed earlier) and the innovative ones found online. Afterwards, the analysis of selected recipes is conducted based on the aspects discussed on the theoretical part of the thesis. The final part of the thesis consists of conclusions of two kinds: findings of the analytical part are depicted followed by general conclusions.
