The Polish Government in exile and the Émigré Ukrainian People’s Republic Government (September 1939-January 1940)

Po klęsce wrześniowej i odtworzeniu we Francji polskiego ośrodka rządowego doszło do odnowienia – intensywnych w okresie międzywojennym – kontaktów między władzami RP a emigracyjnym rządem Ukraińskiej Republiki Ludowej. Sprzyjała temu aktualizacja kwestii ukraińskiej na arenie międzynarodowej, zwłaszcza rosnące zainteresowanie Brytyjczyków tym zagadnieniem. Polskie władze, mimo budżetowych ograniczeń, wspierały finansowo działalność emigracyjnego ośrodka URL, kierowanego przez Wiaczesława Prokopowycza i Ołeksandra Szulhyna, a występującego na zewnątrz pod firmą Komitetu Ukraińskiego w Paryżu. Z polskiego punktu widzenia istotne było jednoznacznie proalianckie zaangażowanie Komitetu. Liczono poza tym na wypracowanie wraz z jego przedstawicielami zasad polsko-ukraińskiego kompromisu, do których będzie można odwołać się po zakończeniu wojny i wyzwoleniu Kresów Wschodnich spod okupacji sowieckiej. Stronie polskiej zależało na utrzymaniu granicznego status quo. W zamian gotowa była na daleko posunięte koncesje wobec Ukraińców, rozważała m.in. koncepcję polsko-ukraińskiej federacji. Współpraca z ukraińskimi kołami emigracyjnymi była prowadzona głównie na terenie Francji i Rumunii. Po stronie polskiej zaangażował się w nią szczególnie Komitet Ministrów dla Spraw Kraju, kierowany przez gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Opracował on projekt wytycznych w kwestii ukraińskiej, które nie zostały jednak uchwalone przez emigracyjną Radę Ministrów. Na forum Komitetu wypracowano też koncepcję utworzenia wydzielonej ukraińskiej jednostki wojskowej przy boku Armii Polskiej we Francji. Artykuł omawia pierwszy etap polsko-ukraińskich kontaktów na emigracji, trwający do stycznia 1940 r.

Following Poland’s military defeat in September 1939, the Polish government re-formed in France and re-established relations with the émigré government of the Ukrainian People’s Republic (UPR), an area of Poland’s international relations that had been very active before the war. The re-establishment of the relationship was aided by shifts relating to the Ukrainian question on the international stage, particularly the growing British interest in the issue. Despite the financial constraints, the Polish government supported the UPR’s émigré centre led by Vyacheslav Prokopovych and Oleksander Shulhyn, then active as the Ukrainian Committee in Paris. Particularly important from the Polish perspective was the Committee’s clear commitment to the Allied cause; there were also hopes that the terms of a Polish-Ukrainian compromise could be jointly developed and implemented after the end of the war and the liberation of Poland’s eastern territories from Soviet occupation. The Polish side’s objective was to preserve the territorial status quo. In exchange, the Poles were prepared to make considerable concessions to the Ukrainians, including tentative plans for a future Polish-Ukrainian federation. Co-operation with Ukrainian émigré groups mainly occurred in France and Romania. On the Polish side, the Ministerial Committee for the Domestic Affairs, headed by General Kazimierz Sosnkowski, was particularly involved. Sosnkowski drafted a set of guidelines on the Ukrainian question, but the guidelines were never adopted by the Council of Ministers in exile. The Committee also developed the concept of a separate Ukrainian military unit to fight alongside the Polish Army in France. The article discusses the earliest stage of Polish-Ukrainian contacts in exile until January 1940.