Stereotypy w literaturze dla dzieci i młodzieży

SummaryThe topic of my work is Stereotypes in literature for children and youth. Stereotypes in children's literature are a wide issue, which is why in my BA thesis I undertook the analysis and interpretation of the most popular stereotypes appearing in fairy tales. I paid attention to how stereotypes shape the way of thinking and perceiving reality and what cognitivemechanisms they activate. I paid attention to how schematic thinking affects not only our perception of others but our self-esteem.The starting point for my considerations is to define the concept of a stereotype. I refer to adefinition created by Walter Lipmann and published in Public Opinion. Stereotype is ablurred concept, transforming, changing with the changing society. At the beginning of the work, he characterizes various types of stereotypes and their mechanisms of action.Stereotyping is inextricably linked with the concept of a stereotype. I explain what this processis characterized by and what conditions must be met for it to take place. I refer to the research by Bożena Tokarz, published in the article around the sterotype and its translation, in whichthe author points out how important, the role of stereotypes in communication is and how they shape our sense of belonging to a group.Researchers emphasize that following stereotypical thinking patterns may have negative consequences, which is why it is so important to teach students to think independently. For this purpose, you can use fairy tales known to most and analyze their stereotypes. In my BAthesis, I interpreted stereotypes about the image of mother and stepmother, princesses and princes, the myth of living happily ever after. In order to analyze them, I used the latestresearch and interpretations, as well as the voices of feminist circles.The second chapter is devoted to the morphology of a fairy tale, following Włodzimierz Propp; I formulate the definition of a magical fairy tale. I pay attention to the importance ofPropp's theories in interpreting fairy-tale and fairy-tale works. In the third part of the work, I pay attention to the transformations that the fairy tales underwent and the stereotypes that functioned in them. These transformations were often associated with changing power. Morethan once they have become a propaganda tool.In the last chapter, he recalls a few lesson plans that deal with the topics of stereootypes and prejudices. I would like to point out how some of the repeated harmful stereotypes can affect the absorptive and developing mind of a young person.My work is a recapitulation of the most important voices in discussions around stereotypesand their impact on our perception of us and others.

StreszczenieTematem mojej pracy są Stereotypy w literaturze dla dzieci i młodzieży. Stereotypy w literaturze dla dzieci to szerokie zagadnienie, dlatego w pracy licencjackiej podjęłam się analizy i interpretacji najpopularniejszych stereotypów występujących w baśniach i bajkach. Zwróciłam uwagę na to jak stereotypy kształtują sposób myślenia i postrzegania rzeczywistości i jakie mechanizmy poznawcze uaktywniają. Zwróciłam uwagę na to jak schematyczne myślenie wpływa nie tylko na postrzeganie przez nas innych ale na naszą samoocenę.Punktem wyjścia do moich rozważań jest zdefiniowanie pojęcia stereotypu. Powołuję się na definicję stworzoną przez Waltera Lipmanna i opublikowaną w dziele Public Opinion. Stereotyp to pojęcie nieostre, ulegające przeobrażeniom, zmieniające się wraz ze zmieniającym się społeczeństwem. Na początku pracy charakteryzuje różne typy stereotypów i mechanizmyich działania. Z pojęciem stereotypu nierozerwalnie związana jest stereotypizacja. Wyjaśniam czym charakteryzuje sie ten proces i jakie warunki muszą zostać spełnione aby mógł on zachodzić. Powołuję się na badania Bożeny Tokarz, opublikowane w artykule Wokół stereotypu i jego przekładu, w których autorka punktuje jak istotną rolę pełnią stereotypy wkomunikacji i jak kształtują nasze poczucie przynależności do grupy.Badacze podkreślają, że kierowanie się stereotypowymi schematami myślenia może nieść negatywne konsekwencje, dlatego tak ważne jest uczenie uczniów samodzielnego myślenia. W tym celu można wykorzystać znane większości baśnie i przeanalizować zawarte w nich stereotypy . W pracy licencjackiej zinterpretowałam stereotypy dotyczące obrazumatki i macochy, księżniczek i królewiczów, mitu życia długo i szczęśliwie. W celu ich analizy wykorzystałam najnowsze badania i interpretacje, a także głosy środowisk feministycznych.Drugi rozdział poświęcony jest Morfologii bajki, podążając za WłodzimierzemProppem formułuję definicję bajki magicznej. Zwracam uwagę na to jak istotną rolę pełnią teorie Proppa w interpretacjach utworów bajkowych i baśniowych. W trzeciej części pracy zwracam uwagę na przeobrażenia jakim podlegały baśnie i stereotypy w nich funkcjonujące.Przeobrażenia te często były związane ze zmieniającą się władzą. Niejednokrotnie stawały się one narzędziem propagandy.W ostatnim rozdziale przywołuje kilka konspektów lekcji, na których poruszane są tematy stereotypów i uprzedzeń. Zwracam uwagę na to jak niektóre z powielanych szkodliwych stereotypów mogą wpłynąć na chłonny i rozwijający się umysł młodegoczłowieka.Moja praca jest rekapitulacją najważniejszych głosów w dyskusjach toczących sięwokół stereotypów i ich wpływu na postrzeganie przez nas samych siebie i innych.