Dieta planetarna a aktualny sposób żywienia populacji Polski

Wstęp: Ograniczenie spożycia produktów pochodzenia zwierzęcego, a zarazem zwiększenie spożycia żywności pochodzenia roślinnego jest podstawą koniecznej transformacji modelu żywienia ludności na świecie. Dieta planetarna, określana jest mianem diety podwójnej wygranej. Przynosi korzyści zdrowotne nie tylko dla człowieka, ale również środowiska naturalnego. Żywienie według zaleceń diety planetarnej sprzyja redukcji produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego, a tym samym zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych. Cel pracy: Celem pracy jest ocena zachowań żywieniowych Polaków w odniesieniu do zaleceń żywieniowych związanych z realizacją zaleceń diety planetarnej. Materiał i metody: Przegląd piśmiennictwa z badań krajowych z ostatnich 10 lat, opublikowanych w języku polskim i angielskim, w których oceniano spożycie wybranych grup produktów spożywczych tj. warzyw i owoców, mięsa i przetworów mięsnych oraz nasion roślin strączkowych wśród dorosłych Polaków.Podsumowanie i wnioski: Na podstawie przeglądu piśmiennictwa, można stwierdzić, że sposób odżywiania Polaków nie wpisuje się w zalecenia diety planetarnej. Spożycie mięsa i przetworów mięsnych wyniosło przeciętnie 170 gram dziennie w 2019 roku, co jest wyższym spożyciem niż zalecany maksymalny limit 86 gram. Natomiast spożycie roślin nasion strączkowych było rzadsze niż rekomendowany codzienny udział tych produktów według diety planetarnej. Konsumpcja owoców była niższa, gdyż wynosiła przeciętnie 126 gram dziennie w 2019 roku, a w diecie planetarnej rekomendowane jest spożycie szacunkowo 200 gram dziennie. W przypadku warzyw przeciętne spożycie wynosiło 254 gram dziennie w 2019 roku i było niższe niż rekomendowane w diecie planetarnej szacunkowe 300 gram dziennie. Istnieje potrzeba wprowadzenia działań z zakresu edukacji żywieniowej i kulinarnej, które mogą przyczynić się do zmiany zachowań żywieniowych populacji Polski.

Introduction: Limiting the consumption of animal products, and at the same time increasing the consumption of food of plant origin, is the basis for the necessary transformation of the nutrition model of the world population. The planetary diet is known as the double-win diet. It brings health benefits not only for humans but also for the environment. Nutrition according to the recommendations of the planetary diet helps to reduce the production of food of animal origin, and thus to reduce greenhouse gas emissions.Aim of the study: The aim of the study is to assess the eating behaviours of Poles in relation to the dietary recommendations related to the implementation of the planetary diet.Material and methods: A review of the literature from national research from the last 10 years, published in Polish and English, which analysed consumption of vegetables and fruit, meat and meat products and legumes among adult Poles.Summary and conclusions: Based on the literature review, it can be concluded that the diet of Poles does not comply with the recommendations of the planetary diet. The consumption of meat and meat products was, on average 170 grams per day in 2019, higher than the recommended maximum intake limit of 86 grams. Whereas the consumption of legumes was lower than the recommended intake in the planetary diet. Consumption of fruits was lower, on average 126 grams per day in 2019, and the planetary diet recommends 200 grams per day. When it comes to vegetables, the average consumption was 254 grams per day in 2019 and was lower than the recommended consumption of 300 grams per day described in the planetary diet. There is a need to provide nutritional and culinary education that may contribute to changing the eating behaviours of the Polish population.