Kulturowa teoria literatury

DEFINICJA POJĘCIA: Kulturową teorię literatury ujmować można jako rodzaj panoramicznej syntezy (lub syntetyzującej teorii) i badawczej mody. W każdym z tych ujęć objawia się jej potencjał teoretyczny (nowe możliwości i metody badawcze) i interpretacyjny, związany z poszerzaniem pola badawczego. ANALIZA HISTORYCZNA POJĘCIA: Na gruncie polskim kulturowa teoria literatury pojawiła się w 1. dekadzie XXI wieku w następstwie tzw. zwrotu kulturowego w humanistyce. Na ten zwrot wpłynęły przede wszystkim dwa paradygmaty: nowoczesny (związany z przełomem antypozytywistycznym i zwrotem lingwistycznym) oraz ponowoczesny (związany z tzw. zwrotem antyteoretycznym). PROBLEMOWE UJĘCIE POJĘCIA: Kulturowo zorientowana teoria literatury przesuwa akcent z teorii abstrakcyjnej na praktykę, czytanie i interpretację. Jej specyfika polega na kulturowym czytaniu literatury, tj. sięganiu do dorobku badań kulturowych (cultural studies) i wykorzystaniu tych praktyk interpretacyjnych do czytania tekstów literackich oraz zadawania literaturze pytań na temat kultury. REFLEKSJA SYSTEMATYCZNA ZWNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI: Kulturowa teoria literatury nie uzurpuje sobie prawa do bycia nową uniwersalną teorią. Jej siła syntetyzująca i wyjaśniająca jest słaba, ponieważ istotniejsze są rola pragmatyczna i użyteczność. Praktycznym wykładnikiem staje się tutaj interpretowanie (literatury/tekstów kultury) ukazujące kondycję egzystencjalną człowieka i jego uczestnictwo w zróżnicowanych praktykach (kulturowych) codzienności.