Od kryzysu ojcostwa po model „nowego ojca” w najnowszej literaturze dla dzieci i młodzieży

The aim of this paper is to introduce the paternal characters of books intended for children and young people and how fatherhood has changed over the centuries, with particular emphasis on the role of the father in the modern family. The first part was devoted to theoretical knowledge in the field of psychology and sociology of the family and to a discussion of several books from children's and youth literature that touched on the subject of the father's relationship with his children. These readings were divided due to factors characterizing the paternal characters of the novels. These were the categories: absent father, violent father and “new” father, that is supportive father. The second part is a description and analysis of surveys conducted on students of seventh and eighth grades of primary schools. Their aim was to learn about how students perceive the role of the father in the family and to learn about their perceptions of the father in selected passages of the novels for children and young people. The third part of the thesis is a description of didactic tools intended for teachers and related to literature dealing with the subject of fatherhood. These are lesson scenarios, project proposals and teaching materials that can be used at school.

Celem niniejszej pracy jest przybliżenie sylwetek ojcowskich bohaterów książek przeznaczonych dla dzieci i młodzieży oraz tego, jak ojcostwo zmieniało się na przestrzeni wieków, ze szczególnym uwzględnieniem roli ojca we współczesnej rodzinie. Część pierwsza pracy została poświęcona zagadnieniom związanym z wiedzą teoretyczną z zakresu psychologii i socjologii rodziny oraz omówieniu kilku książek z działu literatury dziecięcej i młodzieżowej, które poruszały temat relacji ojca z jego dziećmi. Lektury te zostały podzielone ze względu na czynniki charakteryzujące ojcowskich bohaterów powieści. Były to kategorie: ojca nieobecnego, przemocowego oraz „nowego”, czyli wspierającego. Drugą część stanowi opis i analiza badań ankietowych, przeprowadzonych na uczniach klas siódmych i ósmych szkół podstawowych. Ich celem było uzyskanie informacji na temat tego, jak uczniowie postrzegają rolę ojca w rodzinie oraz poznanie ich spostrzeżeń na temat wizerunku ojca zawartego w wybranych fragmentach powieści dla dzieci i młodzieży. Część trzecią pracy stanowi opis narzędzi dydaktycznych przeznaczonych dla nauczycieli i związanych z literaturą podejmującą tematykę ojcostwa. Są to scenariusze lekcji, propozycje projektowe oraz materiały dydaktyczne, które można wykorzystać między innymi na lekcjach języka polskiego w szkole.