Dzieła zakazane : cenzura na Uniwersytecie Krakowskim w pierwszej połowie XV wieku

This paper aims to find answers to several questions: whether censorship existed at the University of Krakow in the first half of the 15th century, which works were considered banned, and what actions were taken by the university authorities against those who disobeyed the Rector’s orders to report suspicious texts. The article examines the circumstances of the introduction of the order to inform the rector of the possession of works by Hussite authors and the oath not to support the teachings of Jan Hus, and discusses the cases of action taken against members of the university community, who disobeyed the orders or supported and disseminated heretical views. Attention is drawn to the various forms of labelling the suspect texts and the grassroots activities of Krakow professors to warn readers of dangerous content. The research carried out shows that the University of Krakow actively participated in the nationwide campaign to defend the Catholic faith against the infiltration of Hussite ideology and any other heresy into Polish lands, and that religious censorship involving the search for suspect works and the correction of errors found in the writings of scholars proved to be an effective form of struggle.

Praca ma na celu znalezienie odpowiedzi na kilka pytań: czy na Uniwersytecie Krakowskim w pierwszej połowie XV w. istniała cenzura, jakie dzieła uznane zostały za zakazane i jakie działania podejmowane były przez władze uniwersyteckie wobec tych, którzy nie podporządkowali się zarządzeniom rektora w kwestii konieczności zgłaszania podejrzanych tekstów. Przebadane zostały okoliczności wprowadzenia nakazu informowania rektora o posiadaniu dzieł autorów z kręgów husyckich oraz przysięgi o niepopieraniu nauk Jana Husa, a także omówione przypadki postępowania wobec członków społeczności uniwersyteckiej, którzy nie podporządkowali się rozporządzeniom lub popierali i rozpowszechniali heretyckie poglądy. Zwrócono uwagę na różne formy znakowania podejrzanych tekstów i oddolne działania profesorów krakowskich mające na celu ostrzeżenie czytelników przed niebezpieczną treścią. Podjęte badania wykazały, że Uniwersytet Krakowski czynnie włączył się w ogólnokrajową akcję mającą na celu obronę wiary katolickiej przed przenikaniem ideologii husyckiej i wszelkiej innej herezji na ziemie polskie, a cenzura religijna polegająca na poszukiwaniu podejrzanych dzieł i eliminowaniu błędów występujących w pismach uczonych okazała się być skuteczną formą walki.