„Chez soi” albo pracownia jako klucz do twórczości w publicystyce literackiej dwudziestolecia międzywojennego (przypadek Alfreda Jesionowskiego)

Szkic poświęcony strategiom refleksji nad procesem twórczym w eseistyce Alfreda Jesionowskiego (1902-1945?), recenzenta i krytyka poznańskiej "Kultury" "Prosto z Mostu" i czasopism śląskich z lat trzydziestych XX wieku. W pracach Jesionowskiego z tego okresu jedną z technik poznania artysty i określenia, jakie miejsce w jego twórczości zajmują wyobraźnia i mimesis, jest modna we francuskiej biografistyce i korespondencji dziennikarskiej forma prezentacji twórcy chez soi, "u siebie", czyli w pracowni lub siedzibie prywatnej, zgodnie z założeniem, że tego rodzaju przestrzeń odzwierciedla charakter jej użytkownika. Materiał badawczy przyczynku, poświęconego wymowie opisów przestrzeni życia i pracy artysty, stanowi, oprócz autopoietycznych fragmentów prób literackich krytyka, ankieta, z którą Jesionowski zwracał się do literatów, oraz prezentacja jej wyników z cyklu Tajemnice twórczości (szkice opublikowane na łamach "Prosto z Mostu" i pozostające w manuskryptach), a także notatki i zapiski, które miały posłużyć Jesionowskiemu w pracy zatytułowanej Książka naiwna (rękopis w zbiorach Biblioteki Śląskiej), w której zamierzał zbadać i opisać proces powstawania jednego dzieła w całej jego rozciągłości, od początku do końca i to możliwie we wszystkich szczegółach, nie wyłączając czynników fizycznych, określić na tej podstawie jakieś prawidła twórczości, jakieś procesy twórczości jednakie lub bardzo podobne u wszystkich piszących.

The essay concerns the strategies of reflection on the process of art-creation in the essays of Alfred Jesionowski (1902-1945?), a reviewer and critic of the "Kultura Poznańska", "Prosto z Mostu" and Silesian magazines from the 1930s. In Jesionowski's works from this period, one of the techniques for getting to know the artist and determining the place of imagination and mimesis in his work is the form of presenting the artist chez soi, "at home", i.e. in his studio or private residence. Such technique was fashionable in French biography and journalistic correspondence, in accordance with the assumption that this type of space reflects the character of its user. The research material for the contribution, devoted to the significance of the descriptions of the artist’s life and work space, consists, apart from autopoietic fragments of the critic’s literary attempts, of a survey that Jesionowski addressed to writers, and a presentation of its results from the series Secrets of Art and Its Creation (essays published in "Prosto z Mostu" and remaining manuscripts), as well as notes that were to serve Jesionowski in his work entitled A Naive Book (a manuscript in the collections of the Silesian Library), in which he intended to examine and describe the process of creating one work in its entirety, from the beginning to the end and in all possible details, not excluding physical factors, and to determine on this basis some rules of creativity, some creative processes that are the same or very similar in all writers.