Doświadczanie jako eksperymentowanie : "Spoglądając przez ozonową dziurę" Zenona Fajfera jako liberackie dzieło eksperymentalne

The article analyzes "Spoglądając przez ozonową dziurę" ("Looking Through the Ozone Hole") by Zenon Fajfer with a focus on the representation of consequences for the ontology of literature of the – typical for liberature – radical union of form and content. The text begins with demonstrating why the experimental quality of "Spoglądając przez ozonową dziurę" lies primarily in the very experience of reading a polysemiotic and multimodal work. It turns out that totality and formal radicalism determine deep meanings in Fajfer's work - as if it were a bottle with a poem hidden inside - hence connecting the visible with the invisible, the transparent with the impenetrable. The article shows that Fajfer in an innovative way equates the represented world of a work of liberature with the extra-literary reality, thus overturning dichotomies such as form-content or substance-spirit and treating matter as a reservoir of semantic power.

Celem artykułu jest analiza "Spoglądając przez ozonową dziurę" Zenona Fajfera. Autor skupia się na przedstawieniu konsekwencji dla ontologii literatury właściwego liberaturze radykalnego złączenia formy i treści. Punktem wyjścia jest wykazanie, dlaczego eksperymentalność "Spoglądając przez ozonową dziurę" polega przede wszystkim na samym doświadczeniu lektury utworu polisemiotycznego i multimodalnego. Okazuje się, że totalność i radykalność formalna determinują głębokie znaczenia dzieła Fajfera, przez co "Spoglądając przez ozonową dziurę" (butelka z ukrytym wewnątrz wierszem) łączy widzialne z niewidzialnym, przezroczyste z nieprzeniknionym. Autor wykazuje, że Fajfer w nowatorski sposób zrównuje świat przedstawiony dzieła liberackiego z rzeczywistością pozaliteracką, obalając dychotomie (forma–treść, substancja–duch) i traktując materię jako rezerwuar siły semantycznej.