Natural and anthropogenic threats to prehistoric archaeological sites in southern Jordan : comparison with Poland and a call for the exchange of experiences

Bogate dziedzictwo archeologiczne Jordanii, obejmujące kluczowe rozdziały historii ludzkości, stoi w obliczu bezprecedensowych zagrożeń zarówno ze strony czynników naturalnych, jak i antropogenicznych. Niniejszy artykuł wyjaśnia różne wyzwania, przed którymi stoją historyczne miejsca Jordanii, od zmian klimatycznych po nieograniczoną ekspansję miejską i zintensyfikowaną działalność rolniczą. Ponadto rzuca światło na szkodliwy wpływ działalności górniczej, podkreślając pilną potrzebę zintegrowanych strategii ochrony. Poprzez wspieranie symbiotycznej relacji między badaniami naukowymi a praktycznymi wysiłkami na rzecz ochrony, opowiadamy się za proaktywnym podejściem do ochrony niezastąpionych skarbów Jordanii dla przyszłych pokoleń, wspierając w ten sposób zrównoważoną turystykę i wzmacniając lokalne społeczności. Artykuł zakłada również, że edukacja społeczności i promocja zrównoważonej turystyki stanowią kluczowe narzędzia w tym pilnym przedsięwzięciu, wzywając szersze uznanie dla bogatej historii i tętniącej życiem kultury Jordanii, jednocześnie zapewniając trwałość jej monumentalnego dziedzictwa dla kolejnych pokoleń. W obliczu narastających zagrożeń dla dużej liczby stanowisk archeologicznych, wspieranie międzynarodowej współpracy ma pierwszorzędne znaczenie. Artykuł bada potencjał nawiązywania kontaktów z polskimi badaczami, którzy wnoszą bogate doświadczenie w skrupulatnej konserwacji i zarządzaniu dziedzictwem archeologicznym. Poprzez angażowanie się w żywą wymianę doświadczeń i wiedzy, a także innowacyjne metody ochrony, istnieje sposób na zwiększenie solidności strategii konserwacji. Ten wspólny dyskurs nie tylko obiecuje nowe perspektywy i rozwiązania, ale także otwiera drzwi do budowania potencjału poprzez szkolenia i programy edukacyjne poświęcone kruchym reliktom archeologicznym

Jordan’s rich archaeological heritage, encapsulating crucial chapters of human history, faces unprecedented threats from both natural and anthropogenic factors. This article elucidates the various challenges besieging Jordan’s historical sites, ranging from climatic alterations to uninhibited urban expansion and intensified agricultural activities. Furthermore, it casts a spotlight on the detrimental impacts of mining activities, underscoring the urgent need for integrated conservation strategies. By fostering a symbiotic relationship between scientific research and practical conservation efforts, we advocate for a proactive approach to safeguard Jordan’s irreplaceable treasures for future generations, thereby fostering sustainable tourism and empowering local communities. The article also posits that community education and the promotion of sustainable tourism stand as vital tools in this pressing endeavour, beckoning a wider appreciation for Jordan’s affluent history and vibrant culture, while ensuring the endurance of its monumental legacy for ensuing generations. In the face of escalating threats for a large number of archaeological sites, fostering international collaboration is paramount. The article explores the potential of forging ties with Polish researchers, who bring a rich background of experience in the meticulous conservation and management of archaeological heritage. By engaging in a vibrant exchange of experiences and knowledge as well as innovative protective methodologies, there is an avenue to enhance the robustness of preservation strategies in place. This collaborative discourse not only promises fresh perspectives and solutions but also opens doors to capacity building through training and educational programmes dedicated to fragile archaeological relicts