Wpływ nawożenia potasem na plon nasion oraz zawartość i jakość tłuszczu nagietka lekarskiego (Calendula officinalis L.)

Olej nasion nagietka lekarskiego zawiera izomery kwasu linolenowego, tj. kwas α- i β-nagietkowy, i może być wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym oraz chemicznym. W latach 2012–2013 przeprowadzono doświadczenie polowe, którego celem było określenie wpływu zróżnicowanych dawek potasu (0, 30, 60, 90, 120 kg K∙ha-1) na plon nasion, zawartość oleju i skład kwasów tłuszczowych trzech odmian nagietka lekarskiego: ‘Tokaj’, ‘Orange King’ i ‘Persimmon Beauty’. Nawożenie potasem dodatnio wpłynęło na liczbę wytwarzanych przez roślinę koszyczków kwiatowych oraz na plon nasion, przy czym badane odmiany różniły się wymaganiami w stosunku do potasu. U odmiany ‘Persimmon Beauty’ istotny wzrost plonu w porównaniu z obiektem kontrolnym uzyskano stosując dawki 30 i 60 kg K•ha-1, zaś ‘Tokaj’ i ‘Orange King’ wymagały większych dawek: 60 i 90 kg K•ha-1. Na dalsze zwiększanie ilości potasu rośliny nagietka nie reagowały istotną zwyżką plonu. W dwuletnim okresie najwyższy średni plon nasion wydała odmiana ‘Orange King’ (1,83 t•ha-1), a najniższy – ‘Persimmon Beauty’ (1,58 t•ha-1). Jakość nasion poszczególnych odmian była zróżnicowana: wysoką zawartością tłuszczu charakteryzowały się nasiona ‘Orange King’ i ‘Tokaj’ (średnio 20,7 i 19,9%), zaś olej ‘Persimmon Beauty’ miał najwyższy udział kwasów α- i β-nagietkowego (53,36%). Nawożenie potasem nie miało wpływu na zawartość tłuszczu w nasionach i skład kwasów tłuszczowych, natomiast cechy te w znacznym stopniu zależały od warunków pogodowych w czasie wzrostu roślin i dojrzewania nasion.

Pot marigold seed oil contains conjugated linolenic acids (CLNA) i.e. α- and β-calendic acid that may be utilized by pharmaceutical and chemical industries. The aim of our experiment with pot marigold was to determine how potassium fertilization affects seed yield, oil content and fatty acid composition. In a 2-year field experiment the effect of increasing doses of potassium (0, 30, 60, 90, 120 kg K ha-1) on 3 pot marigold cultivars (Tokaj, Orange King, Persimmon Beauty) was compared. Potassium fertilization had a positive effect on plant growth and resulted in a marked increase of seed yields. Nevertheless, response to potassium fertilization varied from cultivar to cultivar: Persimmon Beauty gave a significant yield increase at doses of 30 and 60 kg K ha-1, while Tokaj and Orange King needed more potassium (60 and 90 kg K ha-1). Further increase in potassium application did not bring about any significant improvement of yields. Averaged across 2 years, cv. Orange King gave the highest yield (1.83 t ha-1) and Persimmon Beauty (1.58 t ha-1) the lowest. Cvs. Orange King and Tokaj had a high crude fat content (20.7% and 19.9%), while Persimmon Beauty yielded oil that was rich in desirable conjugated linolenic acids (i.e. α- and β-calendic acid) 53,36%). Fertilization with potassium did not affect either fat content or fatty acids composition. However, both traits markedly depended upon weather conditions during growth (especially during flowering and seed set).