Niedobory i nadmiary opadów w okresie wegetacji ziemniaka późnego w środkowo-wschodniej Polsce (1971-2005)

W pracy wykorzystano dane z dziewięciu stacji IMGW z rejonu środkowo-wschodniej Polski (1971-2005) dotyczące miesięcznej sumy opadów atmosferycznych i średniej miesięcznej temperatury powietrza w okresie wegetacji ziemniaka późnego (V-VIII). Obliczono opady optymalne dla ziemniaka późnego według wskaźników Klatta (cyt za. Grabarczyk 1983) dla gleb średnio zwięzłych i lekkich w kolejnych miesiącach okresu wegetacji. Z różnic między warto-ściami miesięcznych sum opadów występujących w latach badań i wartościami uznanymi za opty-malne wyznaczono niedobór i nadmiar opadów. Stwierdzono, że w okresie wegetacji ziemniaka późnego dwukrotnie częściej występowały niedobory niż nadmiary opadów. Średnia wieloletnia suma niedoboru opadów w okresie V-VIII na glebie lekkiej wynosiła ponad 140 mm, a na glebie średnio zwięzłej ponad 100 mm. Natomiast wartości nadmiaru opadów w tym okresie na obu rodza-jach gleb kształtowały się na podobnym poziomie i wynosiły ponad 100 mm. Największe niedobory opadów notowano w lipcu i sierpniu. Z największą częstością występowały ekstremalne (wyższe od średnich wieloletnich) niedobory opadów na glebie lekkiej.

In the study data from nine meteorological stations from the region of Central and Eastern of Poland (1971-2005) were used. They were monthly sums of precipitation and average monthly air temperatures during the growing season of late potato (V-VIII). Optimum rainfall for late potato acc. to the Klatt index (after Grabarczyk 1983) was calculated for the medium concise soil and light soil in the subsequent months of the growing season. From the differences between the values of monthly sums of precipitation occurring in the research years and the values recognised as optimal the rainfall deficit and excess were determined. It was found that during the growing season of late potato the deficits were twice more frequent than the excess of rainfall. The average long-term sum of precipitation deficiency during May-August on light soil was more than 140 mm, and on the medium concise soil more than 100 mm. The values of excess rainfall during this period on both soil types were at a similar level and amounted to more than 100 mm. The greatest deficiency of rainfall was recorded in July and August. Extreme rainfall deficits (higher than the average multi-annual) occurred with the greatest frequency on light soil.