Analiza porównawcza rynków pracy w wybranych krajach Unii Europejskiej

Polityka na rzecz maksymalnie wysokiego zatrudnienia jest jedną z najnowszych form wspólnej polityki Unii Europejskiej. Pierwszym krokiem w kierunku stworzenia wspólnej strategii na rzecz zatrudnienia było opublikowane przez Komisje Wspólnot Europejskich Białej Księgi zatytułowanej Wzrost, Konkurencyjność i Zatrudnienie (Growth, Competitiveness and Employment). Zainspirowana przez ten dokument Rada Europy na posiedzeniu w grudniu 1994 r. w Essen nadała praktyczny wymiar strategii zatrudnieniowej i uchwaliła pięć podstawowych celów (tzw. strategii z Essen), które powinny być realizowane przez kraje członkowie, a mianowicie: ulepszenie systemu edukacji i szkolenia, zwiększenie chłonności zatrudnienia w procesie wzrostu gospodarczego, redukcja pozapłacowych elementów kosztów pracy, zwiększenie efektywności polityki rynku pracy, udoskonalenie instrumentów ukierunkowanych na pomoc dla grup problemowych rynku pracy, tj. młodzieży, długookresowo bezrobotnych, starszych pracowni-ków i bezrobotnych kobiet. Następnie w Traktacie Amsterdamskim wprowadzono specjalny rozdział poświęcony zatrudnieniu. Stworzono wtedy podstawę do formułowania Europejskiej Strategii Zatrudnienia (ESZ) (European Employment Strategy - EES). Po podpisaniu, ale jeszcze przed wejściem w życie Traktatu amsterdamskiego, który stworzył formalne podstawy do wspólnej polityki w dziedzinie zatrudnienia, w listopadzie 1997 r. w Luksemburgu odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej poświęcone zwalczaniu bezrobocia. Spotkanie to zapoczątkowało tzw. proces luksemburski (The Luxembourg Process) polegający na budowaniu kompleksowej strategii Wspólnoty Europejskiej w sferze zatrudnie-nia. Ze względu na przybierający na sile problem bezrobocia w krajach członkowskich nadano jej priorytetowy charakter. Po dokonaniu w 2005 r. śródokresowego przeglądu Strategii Lizbońskiej przywódcy państw członkowskich UE stwierdzili niezadowalający postęp w realizacji europejskich zamierzeń rozwojowych. W związku z tym postanowiono ograniczyć liczbę kluczowych obszarów Strategii lizbońskiej z pięciu do dwóch: wzrostu i zatrudnienia. Tym samym po prawie trzydziestu latach od zainicjowania polityki rynku pracy na poziomie wspólnotowym zyskała ona najwyższy priorytet w hierarchii celów UE. Według unijnego komisarza ds. zatrudnienia Vladimira Spidla, "Europejska Strategia Zatrudnienia (EES) jest jednym z najważniejszych sukcesów Unii Europejskiej. W ciągu dziesięciu lat pomogła w sformułowaniu konkretnej odpowiedzi na jedną z największych trosk obywateli: stworzenie większej liczby miejsc pracy o coraz wyższej jakości. Dzięki wyznaczeniu kierunków i dzieleniu się doświadczeniami możemy osiągnąć wspólne cele i polepszyć sytuację na rynku zatrudnienia w Europie rozumianej jako całość." Pomimo istnienia wspólnotowej polityki, nie można jednak mówić o jednym rynku pracy w ramach UE. Rynki pracy w poszczególnych krajach członkowskich Unii Europejskiej funk-cjonują w odmienny sposób, a pomiędzy państwami UE występują ogromne dysproporcje. Prezentowana praca ma na celu zbadanie i porównanie stopnia zróżnicowania / podobieństw sytuacji na rynku pracy w 23 państwach członkowskich Unii Europejskiej w roku 2005 oraz określenie na tym tle stanu rynku pracy w Polsce. Analiza sytuacji na rynkach pracy badanych krajów zostanie przeprowadzona w oparciu o wyjściowy zbiór 23 cech. Do analizy zostaną użyte podstawowe metody taksonomiczne oraz metody rangowania liniowego umożliwiające ocenę rynku pracy w poszczególnych państwach, a zwłaszcza w Polsce na tle Unii.

---

The presented paper aims to exam and compare the degree of differentiation / similarities of situation on job markets at 23 countries - member's of European Union in year 2005. The analysis was based on 23 diagnostic variables. First the countries were compared using cluster analysis and k-averages method then were ranked using the linear methods of ordering. The results showed that in year 2005 Poland and Slovakia had the worst situation on analyzed market.